Archief van
Maand: juni 2009

In de geest van Abraham

In de geest van Abraham

Shin Shaloom hunkerde naar verzoening tussen joden en Arabieren. Hij maakte eens het volgende gedicht:

Ismael,mijn broer,

hoe lang zullen wij nog met elkaar vechten?

Mijn broer uit verleden tijden,

mijn broer-zoon van Hagar,

mijn broer.,de zwerver.

Een engel was ons beiden gezonden,

een engel waakte over ons opgroeien-

daar is de woestijn,dreigend met de dood door dorst,

ik,een offer op het altaar,Sara’s eerstgeborene.

Ismael,mijn broer,

luister naar mijn smeekbedes: het was een engel die jou aan mij verbonden heeft….

de tijd begint te dringen,leg de haat te slapen.

Laten we,schouder aan schouder,onze schapen te drinken geven.

Joden,christenen en moslims zijn verenigd in het universele geloof van Abraham.Hij is de vader van alle gelovigen.Abraham moet niet verjoodst,verchristelijkt of gearabiseerd worden.In hem worden alle volken gezegend.De omgang van Abraham met God en zijn naaste is vertrouwelijk.De manier waarop hij b.v de landkwestie met Lot oplost.Hij gaat met God in debat over de vernietiging van Sodom en Gomorra.Hij vraagt of het goed is om rechtvaardigen tezamen met goddelozen te verdelgen.Hij doet een beroep op Gods vergiffenis. Abraham hoopt dat God als Rechter der ganse aarde recht zal doen.

Abraham is kroongetuige tegen de afgoden en weet zich geroepen Gods wil te volbrengen.Het is goed dit zo eigentijds mogelijk te verstaan.Afgoden in onze tijd zijn nationalisme,racisme,seksisme,consumptiedrang,,vreemdelingenhaat, etc.Wie de wil van God wil volbrengen zal zich oefenen in het doen van gerechtigheid,het realiseren van solidariteit en het uitoefenen van compassie..Vertrouwelijkheid is helaas soms spaarzaam.In de politiek wordt het spel beheersd door de helft plus 1. Daartoe worden spelletjes om macht gespeeld die niet vrij zijn van leugen en onwaarachtigheid.De samenleving wordt vaak getergd door tegenstellingen,misverstanden,argwaan,vooroordeel,afwijzing,intolerantie en geweld.Wie in deze wereld wil overleven moet beginnen met vertrouwen te geven en te winnen.Hangjongeren hangen omdat er kennelijk slecht gecommuniceerd wordt(er is geen overlap). Zij die de Islam niet beminnen hebben er nauwelijks iets van begrepen,Ismael staat onder bescherming van God.Geweld wordt vaak een wanhoopsgebaar omdat mensen niet meer weten hoe zij hun problemen moeten oplossen.Respekt ontbreekt.Regels zijn te strikt.Het systeem is niet flexibel. Mensen gaan te keer en meppen.Het is voor velen nog niet mogelijk de hoofddoekencultuur te verstaan.Ook hier ontbreekt enige overlap.Van de Fransciscanen heb ik geleerd”en wie er ook naar u toekomt,vriend of tegenstander,dief of bandiet,iedereen moet vriendelijk ontvangen worden”In de geschiedenis van zending en missie hebben we geleerd dat dialoog in het kader van comprehensive approach de beste methode van omgang met elkaar is.Geen kruistochten en jihads,geen boodschap opdringen en de ander manipuleren.Luisteren naar de ander en verstaan wat hij of zij bedoelt.Betreurd moet worden dat mensen als Paul Scheffer negatieve stadsbeelden aanhangen die het multiculturele drama opluisteren.Het is beter er van uit te gaan:wat gaat goed,wat kan beter?Zij die positieve stadsbeelden voorstaan zien in de menselijke creativiteit een bron van mogelijkheden om te reageren op de omgeving.Mensen zijn geen laboratoriumratten die alleen maar reageren op determinerende factoren in hun omgeving.Natuurlijk is er sprake van wisselwerking tussen menselijke creativiteit en krachten die optreden in de omgeving.De stedelijke omgeving wordt niet als noodlot ervaren.Het is altijd zo dat de omgeving bepaalde keuzes waarschijnlijk maakt maar niet afdwingt.

Andries Baart heeft behartenswaardige dingen gezegd over onze presentie in de samenleving.Je betreedt de leefwereld van de ander en je stelt je open voor hem of haar..Je kijkt door de bril van de ander.Je verlaat niemand en volhardt in trouw.Tijdens een beraad van Hoofdcommissarissen mocht ik mijn hart luchten over repressie.Een van hen reageerde positief. Hij vertelde dat hij in Australie had geleerd om als politieman de kleur aan te nemen van de omgeving waarin je werkt. In mijn leven heb ik me in Nederland getracht in te leven in de situatie van jongeren die kampen met verslaving en handicaps. Ik ben ze gaan ervaren als bondgenoten. We begonnen elkaar te vertrouwen.In Indonesie heb ik mij getraind in dialoog met moslims om hen te verstaan. Zo herinner ik me nog een gesprek met mijn oude overbuurman(een lokale moslimleider) in 2000.Er waren ernstige ongeregeldheden uitgebroken tussen moslims en christenen. Over en weer waren er reeds doden gevallen en kerken en moskeeen verbrand. Later in het jaar zou de uitbarsting ongekende vormen aannemen.. Mijn buurman moest ook vluchten. Maar in 2000 konden we nog van gedachten wisselen.We spraken onze gemeenschappelijke gevoelens uit over de onlusten.We verstonden elkaar goed. Dit gesprek inspireerde mij weer om bij de christenen van de kerk waar ik in de zeventiger jaren gediend had aan te dringen op gematigdheid. Het onheil sloeg echter toe.Christenen gingen moslims te lijf onder geschreeuw van “Voorwaarts christenstrijders : Eind 2001 ging ik weer op bezoek. Het Indonesische leger verleende mij toestemming het gebied te betreden. Duizend doden,platgebrande dorpen, mensen op de vlucht. Als een Abraham zag ik de puinhopen van de verwoeste dorpen en steden.Vertrouwelijkheid wordt niet altijd beloond.
Ten aanzien van de vertrouwelijkheid koester ik Abraham als voorbeeldgelovige. Charles Taylor probeert in zijn Een seculiere tijd aan te tonen dat moderniteit en godsdienst elkaar niet uitsluiten.Vaclav Havel vertelde eens:
Opnieuw herinner ik me dat moment van lang geleden in de gevangenis,toen ik op een warme,wolkeloze zomerdag op een stapel oud roest zat en naar de kruin van een enorme boom keek,die in waardige rust, boven en langs alle omheiningen, prikkeldraad,tralies, wachttorens, uitrees die mij van hem scheidden. Terwijl ik naar het nauwelijks waarneembare trillen van de bladeren tegen de oneindige hemel keek, werd ik overvallen door een gewaarwording die moeilijk te beschrijven is:opeens leek ik uit te stijgen boven de coordinaten van mijn kortstondige bestaan in de wereld naar een toestand buiten de tijd, waarin alle mooie dingen die ik ooit heb gezien en ervaren bestonden in een totaal aanwezig heden. Ik werd overspoeld door een gevoel van ultiem geluk en van een ultiem in harmonie zijjn met de wereld en mij zelf. Ik zou zelfs kunnen zeggen dat ik getroffen was door liefde,al wist ik niet precies voor wie of wat.

Zo heb ik van kindsaf aan Abraham beleefd als een bondgenoot die het waagde met God,die zich afvroeg wat er terecht zou komen van Gods beloften, het leven heeft hij als ongerijmd ervaren(het offer van Izaak). Hij kon slim en handig zijn. Hij nam eigen voorzorgmaatregelen,Hij rekende zich soms mis.. Hij ging sociaal en communiksatief met zijn omgeving om (Lot,de farao in Egypte,Melchgisedek,zijn vrouwen en zonen, Abimelek etc.) God behandelde Abraham als medewerker. Hij dorst met God te onderhandelen over de lotgevallen van de mensen Sodom en Gomorra. Het menselijk bestaan gaat niet van een leien dakje. Het menselijk leven is niet vrij van rampspoed. Abrahams vertrouwelijke omgang met God en mens is een blijvende bron van inspiratie.De liefde van Vaclac Havel vul ik in met de vertrouwelijkheid van Abraham.

Hans Visser, 29 mei 2009