Black Butterflies
De fim Black Butterflies zet ons tot denken
Deze film waarin veelzeggende vertolkingen door Carice van Houten (de rol van Ingrid Jonker, een beroemd kunstenaar uit het tijdperk van apartheid) en Rutger Hauer (de rol van vader van Ingrid, hij is een propagandist van apartheid) zet ons tot denken.
Ingrid gaat soms achter elkaar of gelijktijdig relaties aan met partners. De relaties zijn jachtig, hektisch en soms eenzijdig. De vrouw kampt met psychische zwakheid (manisch-depressief). Haar opvoeding is verpest door haar vader, die op meedogenloze wijze met haar omgaat. Ingrid wordt ietwat onberekenbaar. Door de hartstochten heen voelt zij liefde voor haar oudere partner. Als ze echt in de shit zit dan zou je verwachten dat haar partner toeschiet. Enige malen gebeurt dat niet. Begrijpelijk maar toch….. Je verplaatst je zelf in de partner die gesmeekt wordt om hulp. Je zou zelf wel reageren. Bij Ingrid worden soms negatieve gevoelens opgeroepen. Er is ongenoegen dat grenst aan wraak. Dat leid weer tot een nieuwe relatie. De diepgang van liefde is onvoldoende.
Ingrid is als poeet uiterst begaafd. Haar poetische werk zit dicht op haar huid.. Ze reageert direct vanuit het binnenste van haar ziel. Dat is knap maar niet altijd begrijpelijk. In zo’n kortstondig leven moet ze zoveel verwerken. Ze reageert heftig. Ze wordt dan ook onbereikbaar. De partners maken terugtrekkende bewegingen. Soms hebben ze daar gegronde redenen voor maar deze zijn weer ontoegankelijk voor Ingrid. Alle mensen die meer relaties gehad hebben en terecht komen in pijnlijke scheidingen raken moeilijk los van hun verleden. Dat dragen ze met zich mee in nieuwe relaties,Soms is Ingrid daarin niet meevoelend. Ze bijt van zich af en trekt het neuken door de liefde heen. Er is geen uitzicht meer. Alle liefde is betrekkelijk d.w.z. alle liefde staat in betrekking tot mensen in verleden en heden. Dubbele partners zorgen voor ontsporing.
Ingrid is beroemd geworden door haar afwijzing van apartheid. Dat vertroebelde de relatie met haar vader die daarin juist geloofde. Mandela zal later in 1994 (bijna 30 jaar na haar zelfdoding) haar gedicht over het kind citeren dat doodgeschoten is door soldaten bij Nyanga. Het gaat hier om een indrukwekkend gedicht waarin het kind tot leven komt. Vrijheid en gerechtigheid zijn de krachten die het kompas bepalen. Het kind met de kogel in zijn hoofd is niet dood. Het kind voert de Afrikanen aan op weg naar bevrijding. De apartheid wordt doodgeslagen. Ingrid is bedroefd geworden van de onderdrukking waaraan de zwarten bloot stonden. In dit gevecht heeft ze stand gehouden ondanks de verpletterende kritiek van haar vader,ondanks de afwijzing van haar poetisch werk. Ze heeft liefde ervaren, deze liefde willen beantwoorden. Maar het lukte maar niet. Vergeefse pogingen. Soms treedt er onredelijkheid op in relaties..een schuldige is niet aan te wijzen.
, telefoongespreken worden te vroeg beeindigd. Liefde krijgt geen kans meer.. Soms krijg je de indruk dat Ingrid niet meer in te halen is. Ze is ver vooruit of de hoek omgeslagen totdat ze in de zee loopt en verdrinkt.
Ingrid heeft ons haar gedichten nagelaten. Ze leeft voort.. Apartheid heeft in onze tijd de inhoud gekregen van afwijzing van vreemdelingen, van moslims etc. De jonge kinderen die in Noorwegen stierven bij de aanslag zijn niet dood. Rechtvaardigheid en vrijheid zullen winnen.
Ingrid heeft veel geleden. Ze hield van haar dochter. Ze probeerde zich vast te klampen aan anderen. Een lang voorspoedig leven was haar niet vergund. Maar toch Black Butterflies boort ons niet in de grond. Het kind dat alleen maar wilde spelen in de zon bij Nyanga(waar het gedood werd) IS OVERAL.. Laten we daaraan vasthouden.
De film maakt intens verdrietig. Mensen hebben hun eigen ervaringen die wrang en bitter zijn. Maar toch gloort er hoop: de dode leeft.
Hans Visser.