Archief van
Maand: oktober 2012

Neurotheologie

Neurotheologie

Religiositeit is een component

Religiositeit is een component van ons geestelijk bestel. Herman van Praag schreef daarover een boeiend boek:God en Psyche. De religieuze mens ervaart God als gids en beschermer. Gods lamp is onze levensadem. Neurotheologie doet onderzoek naar het celebrale substraat van religieusiteit. De neurotheologie beweegt zich tussen brein en religie In ons brein zetten we ervaringen om in beelden. Daarin ervaren we God.. Gods stem openbaart zich in gedachten en tekenen die wij proberen te verstaan. Onze hersenen beschikken over een neuronaal netwerk dat bij activering religieuze ervaringen genereert. De verbeelding brengt metaphoren op die belangrijk zijn bij de religieuze vertolking. God is geen verzinsel. . De mens ontdekt God. De homo sapiens heeft het vermogen ontwikkeld tot kennen en geloven. Het leven heeft meer te bieden dan wat met het verstand bereikbaar en denkbaar is. Geloof en rede zijn gelijkwaardige ankerpunten. In onze tijd bestaat de neiging alles te herleiden tot verstand. Maar emoties zijn fundamenteel voor onze bekwaamheid om beslissingen te nemen. De mens kent behoefte aan verbeelding

Andrew Newberg schreef zijn Principles of neurotheogy. In ons zelf worden we in staat gesteld ervaring van God mee te maken. Luther zocht de macht van Gods leiding niet in de kerk en bij de Paus maar in elk individu. Allerlei geleerden hebben zich beziggehouden met de vraag wat er in ons gebeurt.Spinoza zei dat alles geschiedt en wordt bepaald door God. Schleiermacher meende dat religie een gevoel van absolute afhankelijkheid is. Tillich legt de brug aan van religie naar ultimate concern. Gould meent dat religie ven wetenschap verwijzen naar van elkaar gescheiden domeinen. Barbour ziet de relatie tussen wetenschap en religie in dialoog en integratie. De religieuze ervaring is niet eenduidig. Er is sprake van veelheid,variatie,afwisseling.Hindoes ervaren de goddelijke werkelijkheid anders dan wij protestanten.. God is een en enig,alles is herleidbaar tot het Brahman,Jezus en Boeddha volgen de weg van ontlediging en bevrijding,de mysticus Eckhardt beleefde God als eenheid waarin de menselijke ziel betrokken wordt.

God maakt deel uit van onze werkelijkheid. God laat zich ontdekken in de verbeeldingskracht van de mens die zonder brein niet uit de voeten kan. Mensen zijn rijk aan ervaringen. Ze zijn geroepen om met elkaar in dialoog te gaan. Mensen zijn genetisch bepaald maar ook cultureel. We staan in tradities. Ons wordt veel maar niet alles overgeleverd. Verbeeldingen van mensen lopen uiteen. Geloven kan nooit zonder brein. Dat laatste helpt ons ook om te verstaan. Neurotheologie is een uitdaging om jezelf,God en je medemens te begrijpen,althans proberen te begrijpen.

De donkere kamer van Damocles

De donkere kamer van Damocles

WILLEM FREDERIK HERMANS

Bijdrage filosofie les Nico Adriaansstichting

In het kader van Nederland leest 2012

In het begin van de Duitse bezetting ontmoet de hoofdpersoon Osewoudt een officier die als tweelingbroer op hem lijkt. Deze officier instrueert Osewoudt tot allerlei verzetsdaden. Deze voert hij blindelings uit. Hij wordt door de Duitsers gepakt,bevrijd door de officier en wordt vermomd als verpleegster. Hij gaat door de linies en meldt zich bij de geallieerden. Hij wordt gevangen gezet en beschuldigd van verraad. Hij beroept zich op de officier die als twee druppels op hem lijkt Deze wordt niet gevonden. Osewoudt raakt wanhopig,vlucht en wordt op de vlucht neergeschoten.

Over Osewoudt wil de waarheid niet aan het licht komen. Osewoudt blijft in de baaierd van chaos en misverstand. De vraag is of het leven een bedoeling heeft.

Op pagina 280 lezen wij dat de mens stervelijk is en dat hij dat niet weten wil. Maar voor wie weet dat hij eenmaal sterven moet,kan er geen absolute moraal bestaan,voor hem zijn goedheid en barmhartigheid niets dan vermommingen van de angst. Waarom zal ik mij moreel gedragen als ik toch in elk geval de doodstraf krijg.. De filosofen dachten dat er verschil was tussen schuld en onschuld. We kunnen leren van Shakespeare in Richard de Derde. Wat gebeurt er als het koninkrijk van Richard op instorten staat en hij op het punt staat de beslissende veldslag te leveren. Hij slaapt en in zijn dromen verschijnen alle vrienden en familieleden die hij heeft laten vermoorden om op de troon te kunnen komen. Zij zeggen :wanhoop en sterf. Dat is alles wat ze zeggen. Wa nhoop en sterf.

De mens is alleen goed uit berekening,krankzinnigheid of lafheid. Zie pagina 309

Osewoudt wil niet dat genade geldt voor recht. Ik heb geen genade nodig. Als ik alles opgeofferd heb voor de goede zaak en het enige wat mijn deel wordt is genade,waarvoor heb ik dan geleefd Waarvoor moet ik dan nog verder leven??

Het gaat om een spannend goed geschreven boek. Kwaad wordt niet met goed vergolden. Het goede overwint niet het kwade . Er heerst chaos. Er zijn geen logische verbanden. HET VERHAAL LOOPT NIET GOED AF. Voortdurend misverstand overheerst. De lezer hoopt op een ommekeer. Er komt geen bevrijding .Osewoudt sterft in wanhoop. De dubbelganger doemt niet op. Een joodse vrouw laat niets van zich horen. Er staat niemand op die recht spreekt en doet.

Het leven van mensen is vaak onherroepelijk. Je hoopt op ommekeer,verbetering,oplossing. Er valt nauwelijks vast te stellen wat goed en kwaad zijn. Het leven is een aaneenschakeling van ongerijmdheden.

Onlangs verscheen er een studie over de liquidaties in de Tweede Wereldoorlog. Allemaal een beetje begrijpelijk maar niemand velt het oordeel over goed en kwaad. Een schot wordt gelost,het lichaam gedumpt. De lezer heeft met Osewoudt te doen. Soms hoop je op een happy end. Dat doet Hermans niet. Vanuit de bijbel heb ik geen antwoord aan Hermans. Ik denk aan de tragische geschiedenis van koning Saul. Hij wordt niet door God en profeet Samuel begrepen. Hij zwerft in het duister. Hij pleegt zelfmoord in de baaierd van chaos en misverstand.

Sociocratie

Sociocratie

Sociocratie betekent dat wat mensen verbindt en wat ze gemeenschappelijk hebben macht uitoefent. Het is een stap verder dan democratie. Bij democratie ligt de voorkeur bij de meerderheid van stemmen. Minderheden worden altijd ontkend en geraken gefrustreerd. In sociocratie wordt met consent besloten. Minderheidsstandpunten worden erkend en tellen mee. Sociocratie bevordert creativiteit. Hoe kunnen we groep bij elkaar houden en gemeenschappelijk tot een beslissing komen. De verbinding van sociocratie met religie(in mijn geval de joods-christelijke variant) is voor de hand liggend. Het gaat om vertrouwen in God als grond van onze werkelijkheid en respect voor onze naaste. God en mens,mens en medemens nemen elkaar serieus. Het gaat om inclusief denken. De ander wordt altijd opgenomen in de besluitvorming. Leren de ander uitnemender te achten dan jezelf. Niet alleen letten op je eigen belang maar ook op dat van anderen. Helaas wordt god vaak statisch verstaan. Bij god ligt alles vast. God beschikt over mensen als over marionetten. Alles is voorbeschikt. .God zoekt bondgenootschap met mensen. Hij ziet de mens als zaakwaarnemer op aarde God overlegt met de mensen:Abraham,Mozes en Jeremia. God drukt niet bepaalde plannen door. Hij blijkt ontvankelijk voor suggesties van de mensen. God hoopt op consent van de mensen. God kan zelfs besluiten herzien en veranderen.

Sociocratie is niet de ideale eindtoestand. Sociocratie is een deugdelijk middel om participatie van mensen in allerlei verbanden te bevorderen en te verdiepen. Mensen mogen niet opzij gezet worden of genegeerd.

In mijn werk heb ik voor zover mogelijk sociocratie toegepast. Iedereen erbij houdenen serieus nemen inclusief je klanten en bezoekers. Overleg,inzet om tegenstrijdige belangen met elkaar te verenigen,Met consent beslissen. Ik herinner me de clientenraad van de Pauluskerk. Soms verzette ik me met kracht tegen bepaalde voorstellen. De tijd ontbrak om direct te beslissen. Ik adviseerde de voorzitter om het voorstel te blijven lanceren met nog meer argumenten. Hij deed dat en na enige tijd ging ik om. Met consent beslissen houdt in dat je de groep bij elkaar houdt. Voorstellen moeten wel grondig voorbereid zijn. Kritiek moet je ,meenemen. Ik herinner mij de opkomst van Leefbaar Rotterdam. Ik voorzag een heftig conflict. Onze keuze voor onze mensen bracht ons in oorlog met Leefbaar. Ik besefte dat dit ook het einde van de subsidie zou kunnen zijn. De mensen bereidden zich voor op ontslag. Er was een gevoel van grote solidariteit. Gelukkig kwamen we het conflict te boven.

Impasses kun je overwinnen door mandaat te geven aan de betrokkenen om de knoop door te hakken. Ik ben altijd een liberaal en vrijzinnig sociocraat geweest. Het bestuurlijk leven is zonder manipulaties,diplomatie en handigheid niet denkbaar. Maar het is altijd een hellend vlak waar je uiterst behoedzaam moet zijn. Tijdens werkzaamheden na mijn pensioen probeer ik nog altijd sociocratische beginselen toe te passen. Ik werk met Somaliers die ik zo serieus mogelijk neem. . Soms raak je wel eens aan lager wal. Maar herstel is mogelijk. Over mensen heersen,hen negeren of belazeren acht ik uit de boze. Sociocratie is een bijdrage aan ethiek van omgang met elkaar. In de politiek voel je je soms gefopt.Ik stem in 2012 op Jolanda Sap van Groen Links. De partij wordt bijna weggevaagd en Sap vertrekt. Sociocratisch gezien voel ik me gefopt. Weg stem.

Desalniettemin vervolgen we met vallen opstaan de weg der sociocratie. Ik en jij kunnen niet zonder elkaar. We moeten in elkaar investeren. Ziekten,rampen en pech moet je op de koop toe nemen. Soms wil je een fiets die automatisch recht rijdt maar je zult moeten leren sturen.

atie betekent…..