Archief van
Maand: september 2013

Franz Kafka

Franz Kafka

Op een rommelmarkt kocht ik “Het leven van Franz Kafka”van de hand van Ernst Pavel. In de jaren tachtig had ik de verzamelde werken van Kafka gelezen.Zijn verhaal over “De gedaanteverwisseling “sprak mij aan en deed mij de afgewezen druggebruiker beter verstaan.”Het proces” en “Het Slot”fascineerden mijn theologisch denken. Na zovele jaren nam ik weer het werk van Kafka ter hand.Ik verdiepte me in zijn eerste verhaal,zijn laatste verhaal in het jaar van zijn dood 1924.Ik las nogmaals het verhaal AMERIKA van halverwege zijn leven.

Kafka is gedurende zijn leven geplaagd door psychische zwakheden,depressies,tuberculose,een gecompliceerde relatie met zijn vader,het vastlopen van soms veelbelovende relaties .Gevoelens van schuld,vrees en wanhoop bleven hem vergezellen. Vaak zoekt Kafka buiten zijn eigen ik. Hij daalt af in duistere diepten waar de rede geen toegang heeft .Het irrationele in een wereld zonder God maar toch is Gods wet in zijn hart geschreven. God blijft een onbereikbare toevlucht. In deze wereld houdt eerlijkheid geen stand. Mensen worden voortgedreven door het lot. Vaak is er NIEMAND. Niemand komt en helpt. Je bent vaak op stap met NIEMAND. Ik wil iemand bezoeken maar ik ken zijn naam niet meer,laat staan dat ik zijn adres kan vinden. Toch ga ik op weg. Een mens staat bij een huis,tikt op de ramen en rammelt aan de deur maar weet dat het huis onbewoond is. Soms vraagt een mens zich af of de ander nog bestaat. Wie zich er bij neerlegt zal aan de geldingskracht der dingen niet ontkomen. Daarom denk ik is het onverstandig om zich ergens bij neer te leggen.

Bij Kafka is de mens vaak de weg kwijt. Hij verdwaalt. Mensen worden soms op het verkeerde been gezet. Gidsen mogen niet baten. Vertrouwen in mensen wordt vaak beschaamd. Huizen zijn bij Kafka vaak ontoegankelijk. Het leven stikt van misverstanden. Beloften keren in hun tegendeel. Hoop wordt de bodem ingeslagen. Communicatie valt plots uit. Je rekent op iemand maar deze verdwijnt ineens. Vaak wordt recht gezocht maar niet geschonken. Je koffer is weg. Je verdwaalt weer. Een mens zoekt bescherming maar vindt de weg niet. Verhoudingen tussen mensen zijn ingewikkeld. Argwaan slaat toe. Een mens wordt schuldig bevonden maar kan niet bewijzen dat hij gelijk heeft .Een mens wordt ontslagen,wil vertrekken maar wordt tegen gehouden. Inspraak bestaat eigenlijk niet. Er wordt altijd gemanipuleerd. De vrijheid van de mens wordt om zeep geholpen.

In het werk heeft Kafka soms autobiogafische momenten verwerkt. Zijn leven werd vaak tegengehouden. Ik kan niet ontkennen dat het leven van mensen soms een onherroepelijk noodlottig verloop kent. Zijn is vaak pijn. Hebben wordt bedrog. De mens staat soms alleen in de wereld. Er is een onlogische afwisseling van geluk en ongeluk. Een goede vriend lijdt aan uitzichtloze kanker en moet dood. Waartoe en waarom.?In het verpleeghuis houdt een Kaapverdische verpleekundige zijn hoofd vast en zij begint te bidden.De vriend ontvangt spirituele kracht. Voor zover ik kan nagaan is de God van Mozes,Abraham,Jeremia en Jezus een bondgenoot tegen het noodlot.