Archief van
Maand: oktober 2013

Aleksander Pechersky

Aleksander Pechersky

(bronnen Cohen in de negentien treinen naar Sobibor en de onderzoeken van Selma Leydesdorff )

Aleksander Pechersky leefde van 1909-1990.Hij was van joodse komaf maar werd verguisd in zijn vaderland Rusland.Hij werkt eerst als elektricien.Later wordt hij na studie musicus.Hij treedt toe tot het Rode Leger dat vecht met de Nazi’s.Hij raakt in Duitse gevangenschap in Minsk. Hij wordt geconfronterd met een Duitse sadist die plezier in moorden heeft. Hij wordt gedeporteerd naar Sobibor. Hij ruikt de lucht van lijken die daar verbrand worden. Hij accepteert dat niet en organiseert in korte tijd een opstand met militairen die in het kamp verblijven. Hij durft de confrontatie aan te gaan. Hij heeft een kortstondige platonische relatie met LOEKA(Gertrude Poppert Schobor)Hij krijgt van haar een shirt dat geluk met zich meebrengt. Op 14 october 1943 begint de opstand. Met messen,hakbijlen en gestolen wapens worden Duitsers en Oekrainers vermoord.Van de 550 joden blijven er 130 achter te zwak,en vlot vermoord),170 joden worden weeer gepakt,een aantal wordt gedood door landmijnen.53 joden ontsnappen.Pechersky maakt zich met vier man los van de groep en participeert in het partizanenleger(aanslagen op spoorwegen etc.)Himmler sluit Sobibor. Pechersky wordt weer actief in het Rode Leger. Hij getuigt wel in Moskou over Sobibor maar mag niet getuigen in Neurenberg(het tribunaal). Stalin ontpopt zich als anti Semiet.Er gaat het gerucht dat hij naar de GOELAG archipel verbannen is. Hij leeft als musicus en wordt totaal ontkend. Na de dood van Stalin verbetert de situatie voor hem. Maar hij mag niet getuigen bij het Eichmannproces. Ook de film over Sobibor mag hij niet zien.Hij raakt in verbitterde vergetelheid.In 1990 sterft hij. Onlangs is hij in Moskou officieel door de autoriteiten herdacht(70 jaar na de opstand en sluiting van Sobibor
Hij was een man van karakter.Bij aankomst in Sobibor kan hij vlot een boomstam splijten.De commandant biedt sigaretten en een maaltijd aanHij weigert:ik rook niet en heb genoeg te eten)

Jesaja 53

Jesaja 53

Onlangs…JESAJA 53

Onlangs moest ik de crematie leiden van een Indonesische vriend. Hij overleed aan kanker.Wel een geheimzinnige kanker:de herkomst van de kanker was onduidelijk maar het lichaam werd weggevaagd door de uitzaaiingen. Ik kende de man reeds jaren,een begaafd musicus. Hij was geen traditioneel gelovig mens.Zijn opvatting was dat God wreed is. Zijn ziekte was daarvan een bewijs. De werkelijkheid waarin wij leven is vol tegenstrijdigheden en bittere raadselen.Natuurrampen,ziekten,ongelukken en oorlogen. Tijdens zijn ziekte ontmoette hij een verpleegkundige die hem beetpakte,zijn hoofd vasthield en spontaan een gebed uitsprak. Mijn vriend vond dit een heel bijzondere ervaring van spiritualiteit.Tot zijn dood wilde hij met mij daarover spreken. Ik ging nu ook met hem bidden.Ik probeerde uit te leggen dat God barmhartig is en niet wreed zoals wij soms concluderen.Ik dacht erover na omdat ik zijn verzet tegen geloof begreep en aanvoelde dat hij bereid was naar een ander geluid te luisteren. Ik kwam terecht in Jesaja 53 waar het befaamde lied van de knecht des Heren staat beschreven. Ik ontdekte dat de evangelisten en apostelen het leven van Jezus beschrijven naar het model van deze knecht. Wie is toch deze knecht in wie Gods kracht verborgen is.Aan wie is de arm van God geopenbaard.De arm symboliseert Gods kracht. De knecht kann individueel of collektief verstaan worden. Mozes,koning Josia,Jeremia,koning Kores of het volk Israel. In elk geval wordt Jezus wellicht op basis van zijn eigen optreden geidentificeerd met de knecht.De knecht wordt vergeleken met een wortelscheut uit dorre aarde. Gewassen op waterarme gronden gedijen niet. De knecht straalt geen schoonheid uit. Dorre aarde is verstoken van leven. De aanblik van de knecht stoot af. Mensen laten de knecht links liggen.Hij is veracht.Hij wordt verguisd en geminacht. Hij lijdt en is vertrouwd met ziekten. Hij is fysiek en psychisch ziek. Hij is zwak en vereenzaamd. Misschien was hij melaats.Wat mijn vriend wreed vond in God zien wij nu werkelijkheid worden in de knecht,die onze ziekten draagt en ons lijden op zich nam. Hij was een slachtoffer van verstoting. Hij werd geslagen en vernederd.Door onze ziekten te dragen bracht de knecht vrede en genezing. De wreedheid moet tot een einde worden gebracht. Jesaja 53 leert ons dat de knecht plaatsvervangend lijdt. Het is begrijpelijk dat de evangelisten in Jezus de knecht hebben herkend. Jezus kwam om zijn leven te geven voor anderen . Dat wil zeggen dat zonde en ellende verband houden met het lijden van Jezus. Om onze zonden wordt de knecht doorboord(gestoken met wapentuig).Zijn leven dooft uit. Jezus wordt gebroken door onze wandaden.De striemen brengen ons genezing. Jezus zwijgt als het schaap dat naar de slachtbank wordt geleid. Er is geen bekommernis om het lot van de onschuldig vervolgde knecht. God doet het kwaad van ons op hem neerkomen. Dat betekent dat de kruisdood van Jezus niet alleen een bruut einde is in godverlatenheid maar ook de inzet van verzoening. De knecht wordt afgesneden uit het leven der levenden. Jezus gaat dood. Het zijn onze daden die leiden tot het noodlot van zijn dood. God wil de mens bevrijden en dat doet hij door profeten,koningen,de zending van de knecht en tenslotte door Jezus die uitgeroepen is tot de messiaanse koning die het lijden op zich neemt. Jesaja 53 leert ons Jezus lijden soteriologisch te verstaan. Ziekten zijn wreed van karakter,van kanker tot altzheimer. De God die zijn kracht openbaart in de knecht is ook de Schepper. Maar duidelijk is dat ziekten in de schepping indruisen tegen Gods bedoeling. Er zijn in onze werkelijkheid demonische,chaotische krachten die God tracht te begrenzen. God is heelmeester. Jezus genas zieken. In de wreedheid van ziekten wordt niet berust. Wij mensen hebben de strijd aangebonden met ziekten.Dat in navolging van Jezus. Ziekten worden gezien tegen de achtergrond van de manier waarop mensen leven. Hun zonden maken hen vaak ziek. Jezus neemt deze zonden op zich.Hij aanvaardt de dood als onschuldige met geduld en op basis van vrijwilligheid. Daarom verkrijgt zijn dood een verzoenend karakter. God zelf bewerkstelligt verzoening met ons in Jezus. De knecht draagt de wreedheid van ziekten tot in de dood. Vandaar dat God de schepping herschept en vernieuwt in Christus. De werkelijkheid zal worden vernieuwd.God doet dat van binnenuit.Deze God hebben wij ontmoet in het theater van onze geest en verbeeld naar wat de bijbel ons aanreikt. God draagt onze werkelijkheid,lijdt met de mens mee in ziekte en dood. Hij wil niet berusten in wat mensen kapot maakt. God inspireert ons om zonde en ziekte te bestrijden en uit te roeien. De gedode Jezus is opgestaan.

In memoriam Sylvia de Jong

In memoriam Sylvia de Jong

Sylvia de Jong….

Op 23 oktober is Sylvia onverwacht in haar slaap overleden.  Ze was 49 jaar. Zij was een trouwe bezoeker van de vroegere Pauluskerk en later de NAS . Sylvia was hartelijk en loyaal. Met bemiddeling van Humanitas verhuisde ze naar een nieuwe woning waar ze met plezier woonde. Sylvia verzorgde zich goed.Ze zag er altijd pico bello uit. Sylvia trok in haar leven altijd mannen aan. Ze ging daar kritisch mee om en wilde zich niet laten misbruiken. Ze had ook nog een relatie met Herman Brood. Wel kreeg ze een dochter (Michelle) op wie ze gek was, Sylvia gaf altijd aandacht aan haar. Sylvia en Michelle hebben wat af getelefoneerd. Sylvia deed mee aan gespreksgroepen. Later bij de NAS maakte ze deel uit van de groep filosofie. Ze was altijd meelevend. We raakten met haar bevriend. Er ontstond een kontakt op basis van gelijkwaardigheid en respect. Ze kon altijd goed mee en invoelen. In de groep filosofie was zij een orchidee.We zullen haar geweldig missen. Onder haar lever heeft ze geleden.Maar ze gaf niet op. Haar veel te korte leven heeft ze zo intensief mogelijk beleefd. Altijd belangstellend maar ook op zijn tijd kritisch. Sylvia pikte niet alles.Maar ze was ook verzoenend en niet fanatiek. Je ging van haar houden. Van ons allen zal Michelle haar het meest missen. Aan haar denken wij nu in het bijzonder. Ik leerde Sylvia kennen in de oude Pauluskerk. Haar uitstraling was altijd adembenemend in de groep.We boften ontzettend met haar. Sylvia hields niet van extreme standpunten.Ze zocht de waarheid vaak in het middenMaar ze wilde niet kleurloos worden. Sylvia is ons ontvallen. Dat doet pijn en verdriet.  Haar nagedachtenis kunnen we eren door in haar geest te leven. Ze was een voorbeeld. Stellig Sylvia had en andere levensloop gewenst. Toch heeft zij het leven geaccepteerd zoals het was.
Zoals een moeder omziet naar haar kind, zo ziet God naar ons om. Dat is de troost voor ons allen.

Albert Speer

Albert Speer

ALBERT SPEER (DE SCHULDIGE ONSCHULDIGE)

Albert Speer leefde van 1905-1981.Hij behoorde tot de top Nazi’s die door het tribunaal van Neurenberg tot 20 jaar gevangenis in Spandau werd veroordeeld. Hij was afkomstig uit de gegoede burgerij. Hij was getrouwd en had vijf kinderen.Als architekt raakte hij bevriend met Hitler. Sinds 1931 was hij lid van de NSDAP. Hij bouwde de lichtkoepel in Neurenberg. In 1937 werd hij regeringscommissaris voor de bouw Van GERMANIA (een droom van Hitler over hoe Berlijn moest worden)Voor Hitler en Speer gold: hoe groter,hoe beter. In 1942 werd hij rijksminister van bewapening en munitie. Speer was een uitmuntend manager. Als techneut maakte hij carriere. Hitler wilde Speer dwingen tot de taktiek van de verschroeide aarde.Speer weigerde.Op 24 april 1945 nam hij afscheid van Hitler.In mei 1945 werd Speer gearresteerd door de geallieerden. Speer had de bewapeningsindustrie briljant geregeld en een miljoen dwangarbeiders ingeschakeld. Hij verklaarde als enige Nazi dat hij zich verantwoordelijk achtte voor het Derde Rijk.Twintig jaar is hij in gevangenschap.In 1966 komt hij vrij en leeft nog tot 1981.
Moeilijk blijft de vraag of Speer wist van de moord op joden.We weten nu dat Speer zich joodse kostbaarheden toeeigende. Bij de bouw van Berlijn nam hij de huizen van de joden in beslag.Hij wist van concentratiekampen.Hij wilde ordelijke indeling en zag de kampen als voorraadkamers van dwangarbeiders. Speer behoorde niet tot de Nazi’s zoals Himmler die zich bezig hielden met de vervolging van en moord op joden.Wat hij wist verdrong hij.Speer was sympathiek in de omgang en was ongelooflijk loyaal aan Hitler. Hij deed zijn werk en politiek telde bij hem niet. Hij heeft zijn betrokkenheid bij de holocaust ontkend. Na zijn dood kwam toch uit dat hij meer wist dan hij voorwende. Hij verklaarde wel dat hij stilzwijgend de genocide op joden billijkte/goedkeurde. ,
Speer blijft een aparte figuur.
Hij was bevriend met Hitler en deed zijn werk/Hij spoorde Hitler in 1944 aan om de oorlog op te geven. Maar hij bleef loyaal aan Hitler. Hij deed zijn werk en was een goed manager.Maar hij verdrong de gruwelijkheden die Hitler e.a beraamden.Naar mijn overtuiging was het terecht dat Speer niet opgehangen werd maar gestrafd. Hij was de enige die zijn verantwoordelijkheid voor de Naziterreur op zich nam. Bepaalde dingen heeft hij lang verzwegen.Altijd werd hij weer door journalisten doorgezaagd over de holocaust.Hij ontkende omdat hij er niet in betrokken was.Maar toch heeft hij begrepen dat er volstrekt onaanvaardbare terreur plaats vond.In loyaliteit aan Hitler verblinde hij zich zelf.Daarom acht ik hem een schuldige onschuldige.Speer was lieveling van iedereen maar ook van het noodlot dat hij medehielp zich te voltrekken. Speer..

In memoriam Nico Kerker

In memoriam Nico Kerker

Nico heeft een boeiend, enerverend en controversieel bestaan afgesloten. Het begon allemaal in Nederland en eindigde daar ook. Maar Nico verbleef geruime tijd in de VS. Hij werd zelfs voor Vietnam gerecruteerd maar kwam gelukkig niet verder dan Japan.Nico reisde af naar Denemarken waar hij een nieuw bestaan startte. Hij trouwde maar het wilde toch niet lukken. Via Nederland ontweek hij naar In donesie waar hij in hotels en restaurants met zijn pianomuziek en gitaarspel overleefde.Hij keerde terug naar Nederland en raakte in 1995 dakloos.Ik kwam met hem in aanraking.Wegens mijn eigen In donesische verleden raakten Nico en ik in vriendschap met elkaar. Het bleek mogelijk eigen huisvesting te vinden. Hij bezocht zijn familie in de VS.In Nederland kreeg hij hartproblemen maar gelukkig kinapte hij op. Nico en ik bleven elkaar ontmoeten.we organiseerden etentjes.Soms dook Nico onverwacht op als ik een lezing hield en hij in de pauze piano speelde. Muziek was en bleef zijn hobby.Hij kon dar meeslepend over vertellen.Nico maakte ook een meelevende kring van vrienden en keninssen. Hij vervulde een rol in een theater stuk in het voormalige OT Theater,Heel ontroerend. Deze zomer overhandigde hij mij zijn laatste CD-R. Ik heb ervan genoten. Het deed Nico goed dat kenners van muziek hem prezen. Nico werd ziek. Een misterieus kankergezwel :uitzaaiingen maar niemand wist waardoor. Onverwacht kwam Nico terecht in zijn laatste levensfase. We bezochten elkaar intensiever.We maakte uitjes: een bootocht naar Dordrecht,bezoek aan gelegenheden.Maar helaas Nico werd steeds zieker.Hij koos voor Antonius omdat hij thuis er geen gat meer in zag. Nico was geen klassiek gelovige. Ik forceerde hier nooit uit respect voor hem. Onverwacht was er een verpleegkundige die Nico omvatte,zijn hoofd vasthield en een gebed deed. Dat maakte indruk op hem:een bijzondere spirituele ervaring waarover hij met mij diskusseerde tot zijn dood. Het bezwaar van Nico tegen God was dat deze te wreed was.Daarover hebben we met elkaar gepraat.God is barmhartig maar zijn ziekte had een wreed verloop. Nico wilde meer weten over spiritualiteit. We rookten een sigaartje en wisselden van gedachten daarover. We hebben ook met elkaar gebeden. We begrepen dat de relatie met familie en medemensen vaak gecomplicerd is. Nico gaf vaak een eigen invulling aan het bestaan die niet ieder deelde. Dat kon weleens vervreemdend zijn. Het leven van Nico is voorbij.We herinneren hem als een hartelijk meelevende man,die uitblonk in muziek.God zegene zijn moeder,zusters ,familie en dierbare vrienden. Nico heeft een boeiend,enerverend en controversieel bestaan afgesloten.