Archief van
Maand: februari 2015

Karen Armstrong

Karen Armstrong

In de naam van God, over religie en geweld

Men neemt klakkeloos aan dat religie van zichzelf gewelddadig is. Voor kerkvader Augustinus was religie een persoonlijk contact met de transcendente aanwezigheid die we God noemen. Omstreeks 9000 jaar voor Chr. produceerden de boeren in het Oostelijk Middellandse Zee gebied wilde granen wat de bevolking deed toenemen. Maar de boeren hadden het niet gemakkelijk:onvruchtbaarheid,droogte en hongersnood. In India geloofde men dat het geheel van daden(karma) van invloed was op het volgende bestaan. Het Boeddhisme leerde dat moreel goed niets anders was dan een leven voor anderen. In China leerde Confucius de gouden regel:wat gij niet wil dat u geschiedt doe dat ook een ander niet. Hij was vredelievend. De Cappadoziers leerden dat God een goddelijke,ontoegankelijk essentie(ousia)God bezat die buiten het bereik van de menselijke geest stond. God maakte de ousia kenbaar door drie manifestaties(hypostases): de VADER,de LOGOS(de mens Jezus) en de GEEST. Jihad is de continue strijd tegen ons egoisme. Soms kan jihad uitlopen op vechten. De Koran instrueert de gelovige geen wraak te nemen maar te vergeven en te verdragen. Op aggressie moet met barmhartigheid en geduld worden gereageerd. Helaas gingen de kruistochten gepaard met antisemitisme in Europa. Kruisvaarders werden vergeleken met wandelend kloosters.. De kruisvaarders waren psychotisch van langdurige angsten en ondervoeding. De straten in Jeruzalem stroomden vol met bloed. Moslims hadden nog nooit zo’n bloedbad meegemaakt. Toch moesten de kruisvaarders leren met de moslims als buren samen te leven. Saladin die de kruisvaarders verdreef nam geen wraak.

De verovering van Amerika gong gepaard met ongekend geweld. Bevolkingen werden gehalveerd. Vreselijk ziekten als pokken die de blanken meenamen velde grote aantallen mensen. De kolonisatoren waren wreed. De Spaanse inquisitie was meedogenloos tegenover joden en moren. Religie was voor Luther een persoonlijke zaak. Maar tegen de dopers werd meedogenloos opgetreden. Ook Calvinisten traden op met venijnige en satirische plakkaten tegen de katholieke mis. Cromwell was ervan overtuigd dat God de gebeurtenissen op aarde stuurde en de Engelsen had uitverkozen als zijn nieuwe uitverkoren volk. Locke was van mening dat religie een kweestie was van een persoonlijke zoektocht en als zodanig niet kon gestuurd worden door de regering.

In Amerika werden de Christenen niet zozeer geleid door de vreedzame Jezus maar door oorlogszuchtige taal van het Oude Testament. De Quakers hebben wreedzaamheden altijd veroordeeld. De onafhankelijheidsverklaring van de VS(1776) was gebaseerd op de gedachten van Locke over mensenrechten:leven ,vrijheid en bezit en de verlichtingsidealen van vrijheid en bezit. Gewetensvrijheid was van groot belang. Religie was een individuele menselijke activiteit die niet vermengd mag worden met politiek. De overheid laat religie met rust. De Franse Revolutie werd ingeleid door gebrek aan voedsel en werkeloosheid. De Fransen leggen de souvereiniteit bij het volk en erkennen de vrijheid van denken,eigendom en meningsuiting. De Katholieke Kerk werd ontmanteld. Vele priesters werden vermoord. De kerk had altijd samengeheuld met de aristocraten. De verklaring van de rechten van de mens werd een politiek evangelie. Robespierre stichtte veel geweld.

In Engeland sloeg de armoede toe. Dickens beschrijft de stad als een hel:de arbeiders leefden in miserabele armoede en hadden alleen waarde als werktuig.

De Indianen in Amerika waren achterlijk en moesten worden uitgeroeid. In de VS van de 19e eeuw werd de uitslag van oorlog bepaald door moderne wapens en niet door God. Tekenend voor de relatie tussen joden en palestijnen was 1967 toen de huizen van 619 palestijnen werden platgewalsd.Het stadsdeel werd gerekend tot Jeruzalem in bezit van de Israeliers.

Aangetoond is dat er geen verband bestaat tussen het palestijns zelfmoordterrorisme en islamitisch fundamentalisme of welke religie dan ook. De zelfmoordaanslag is een politieke reactie op een militaire bezetting. De terroristen van 11 september beschouwden zich religieus maar handelden in strijd met de waarden en normen van de Islam. Gods barmhartigheid gold niet langer.

Karen Amstrong stelt dat mensen vaak hun boodschap vergeten en handelen uit politieke motieven. Christenen behandelden Indianen als Amelekieten uit het OT en conservatieve moslims in Iran zien de VS als kind van Satan.

Door grondig onderzoek heeft Amstrong aannemelijk gemaakt dat de godsdiensten niet de bron van geweld zijn. De heilige boeken kennen passages met veel geweld. Maar toch zijn mensen als Confucius,Jezus,Ghandi geweldloos. Mohammed is niet gewelddadig wraakzuchtig. Hij was langdurig politiek leider en nam deel aan oorlogshandelingen. Hij kende grenzen. Saladin nam nooit wraak op de kruisvaarders die de beest uithingen. De barmhartige God van de joden,moslims en christenen speelt en bescheiden rol helaas.Veel gelovigen beroepen zich ten onrechte op religieuze tradities om hun geweld goed te spreken dat voortvloeit uit politiek.

Geloven in zwijgende God

Geloven in zwijgende God

Zwi Kolitrz vangt zijn boekje aan met de woorden:ik geloof in de zon ook als deze niet schijnt,ik geloof in de liefde ook als ik deze niet voel, ik geloof in God ook als Hij zwijgt.

Het gaat om een stervende jood in het getto van Warschauw.Hij neemt deel aan een hopeloos gevecht met de Duitsers. Joden hebben zich verschanst in een woonblok dat ze te vuur en te zwaard verdedigen. In zijn blok zijn de meeste mensen gedood. Het gevecht is in de laatste fase. Hij zal ook sterven. Op de grond schrijft hij zijn testament dat hij straks zal stoppen in een flesje tussen de reeds geblakerde stenen. De dood zal voor hem een verlossing zijn. Hij heeft nog twee flesjes benzine die hij op de Duitse tanks kan gooien. Hij was met zijn gezin de bossen ingevlucht. De nachten waren goed. Maar overdag trokken de Nazi’s met hun spervuur door de bossen. Zijn gezin werd uitgemoord en hij zelf werd overgebracht naar het getto. De joodse man worstelt met God. Hij voelt zich als Job: naakt keer ik terug naar de aarde,naakt als de dag dat ik ben geboren. De joodse man gelooft in de God van Israel ook al heeft deze God alles gedaan om hem het geloof in God te ontnemen. Hij bemint de Thora.Dat is de echte levenswijze. Waar zijn de grenzen van Gods geduld. Hij houdt aan God vast. Nu het huizenblok aan flarden wordt geschoten lijkt het wel dat God alles doet om hem niet te laten geloven.. Hij komt te sterven. Eeuwig zij geloofd de God van de doden, De God van vergelding,de waarheid en gerechtigheid die binnenkort zijn gezicht aan de wereld zal laten zien en met zijn almachtige stem de funderingen van de wereld zal laten beven. SJEMA ISRAEL,hoor Israel :De Eeuwige is onze God,de Eeuwige is een, De Eeuwige is uniek. In jouw handen,God,leg ik mijn ziel. Wie is God. Geen afgod of noodlot. Nietr de god van Himmler die zijn toevlucht zocht in de Germaanse goden,die kracht moesten geven aan de Duitsers. Neen,wij spreken over de God die Zijn Naam heeft geschonken aan Mozes:IK ZAL ER VOOR U ZIJN. (vergelijk Exodus 3 en Deuteronomium 6) Dat is de grondslag van onze hoop die uitziet naar de toekomst. Ook als de nacht neerdaalt. Hoop impliceert dat het Licht zal overwinnen. Hoop op basis van Gods Naam geeft kracht. Deze hoop wordt niet weggestemd door alles wat gebeurt. Mozes gelooft in het beloofde land ook al moet hij 40 jaar in de woestijn rondzwerven. Jezus predikt het Koninkrijk van God dat deze aarde zal vervullen. Mozes verzet zich tegen oppositie.Hij biedt weerstand aan de afgoden en het noodlot. God draagt toch die Naam:IK ZAL ER VOOR U ZIJN. Maar de weg van God gaat door het lijden. Jezus ko mt van God om als rebel tekeer te gaan tegen hebzucht,machtswellust. Hij komt op voor armen en zieken. Het Koninkrijk van God komt nog niet.Hij wordt gekruizigd. Hij sterft in Godverlatenheid. God staat daar niet buiten. Ook God lijdt mee. Het is de opstanding die weer licht brengt. De discipelen worden uitgezonden om van het licht te getuigen. Sommigen worden gedood,gemarteld en gevangen gezet. Ook zij hebben ervaren dat God er niet altijd is. God zwijgt. Ook gelovigen ervaren :God waar ben je toch??? In de kanker,het geweld,in rampen. Een vliegtuig stort neer. Het lijkt wel alsof God slaapt. Is God dan toch een noodlot dat blindelings toeslaat. Neen,God is bij ons ook als het stik donker wordt. Hoor Israel,God de Eeuwige is EEN. Hij kiest voor de mensen maar dompelt zich ook in het lijden. Christus sterft maar staat op. De doden zullen leven. Getto’s waar de ruines worden opgeruimd verdwijnen. Het donker wijkt. Het Licht overwint. Blijf hopen tegen beter weten in.