Archief van
Maand: augustus 2016

Tussen admiraals en sultans

Tussen admiraals en sultans

door Yusuf B.Mangunwijaya

Onze goede vriend Jean Paul Westgeest maakte me attent op bovengenoemd boek. Het boek handelt over de koloniale tijden in de regio Halmahera en Ternate.De sultans zetelden op Ternate. De admiraals waren afkomstig uit Spanje, Portugal en Nederland. Het boek schildert ons de lotgevallen van enkele personen uit de voormalige archipel die soms weggedrukt werden door de sultans en kolonialen,die met hun vloten oprukten.Onder de bewoners van de archipel heerste ook verdeeldheid. Men ging elkaar te lijf en snelde koppen van vijanden. Veel herkende ik uit de geschiedenis van de stammen op Centraal Sulawesi waar ik in de jaren zeventig werkte. We maken een wandeling door het boek.
Respect moet worden hooggehouden.Schaamte is een ernstige kwelling.Je moet leren je medemens te waarderen.Je mag hem niet beschaamd maken.

De plaatselijke zeerovers pasten zich in koloniale tijden aan .Zij leerden buskruit en zwaar gietijzer als wapentuig hanteren. De sultan had als een slecht bestuurder talloze scheepsbouwers wreed gedood. Volgens wetten van Ternate is een vorst geen absoluut heerser die kan doen en laten wat hij wil. Ternate denkt dat de kolonialen tegen elkaar uitgespeeld moeten worden.Het gaat hier om mensen van de bijbel.Laten die maar elkaar verscheuren. Een lokaal bestuurder bidt: O Allah,laat niet het bloed van uw dienaar stollen van schaamte en laat zijn blik niet verkild van het vaderland Ternate afwenden.De sultan informeert naar de kolonialen van rood-wit -blauw.Hollanders zijn handelaren,wij kunnen ook handel drijven. De sultan vraagt :dus je mag dat volk niet. De bestuursambtenaar antwoordt:uwe majesteit weet beter dan enige andere rijksdienaar dat gevoelens van mogen en niet mogen geen goede zeilen zijn om het schip van staat voort te stuwen.
De koran leert ons:geeft volle maat als gij afmeet en weegt met de juiste weegschaal Het kan ook gaan om het meten van beleidsbeslissingen en op het afwegen van zaken als oorlog of vrede . Onze vijanden zijn zij die door Allah worden verafschuwd. Maar die vijand kan ook in ons schuilen.Ons hart is geneigd tot alle kwaad Verkeerde wensen en idealen vervullen ons. Deze islamitische kennis is reinigend voor de bewoners van de archipel.

Tijd is verandering,een eindeloos wisselende verandering. Wij hebben maar een taak:die veranderingen te benutten en uit te buiten,hoewel wij mensen dwaze wezens zijn.De Dukun moet als tussenpersoon fungeren tussen de dorpsbewoners en de geestenwereld met de zielen van de afgestorvenen. Wij mensen moeten ons bewust zijn das de gestorvenen ons voorafgingen,dat we nog een komende generatie voor ons hebben. De levende ziet om maar kijkt ook vooruit. De tegenstelling tussen sultans en admiraals bestond vroeger niet.Nu is de werkelijkheid dat de compagnie rooft en moordt.Wij hebben dus ook het recht om te roven en te moorden. De hoofdpersoon in de roman is Oti, een scheepsbouwer. Hij is gekoppeld aan Luma Dara en Tarate. Knap is de manier waarop Oti overrleeft. Hij ontsnapt aan de gevaren. Een man van karakter. De sultan is onberekenbaar.Hij doodt de vorstin.Gruwelijk zijn de moordende Japanners.De kolonialen uit Nederland zijn verschrikkelijk. Tareate houdt van Oti. Otu heeft haar eens gered uit immens onheil. Loema Dara had voor haar gezorgd.

Een mens kan dor zijn als hij geen enkel verlangen meer heeft.Bij de komst van de Japanners ontsnapt Oti met Tarate.

God sprak. Maar de mens vroeg. De mens die vragen stelt is de ware mens. Oti en Tarate weten te ontkomen.

Het boek is geschreven van uit de belevingswereld van de archipelbewoners. Ze leven onder bewind van bestuurders die aanpappen en vechten met de kolonialen. De bewoners zijn soms teleurgesteld in hun leiders. Het boek geeft een betrouwbaar beeld van het kolonialisme in de zestiende eeuw.

Yuri van Gelder

Yuri van Gelder

Er zijn mensen die moeilijk verder kunnen zonder drugs en alkohol. In sommige beroepen wordt dat geaccepteerd zoals bij schrijvers en dichters. Bij topsporters wordt het moeilijker.Hun prestaties kunnen er door beinvloed worden wat de wedijver met kollegas niet ten goede komt. Yuri moest leren zonder cocaine te sporten.Dat valt sommige sporters tegen.Yuri is hierom niet de sterkste, Maar hij is een goed sportbeoefenaar. Zo’n man verdient bescherming en begeleiding. Dat hij nu zijn carriere verwoest ziet door de beslissing van zijn superieuren is tragisch.Hij gebruikte geen alkohol om zijn prestatie te verhogen. Hij vierde prive feest en dronk teveel.Dat zal niet volgens de regels zijn maar moet herleid worden tot zijn zwakheid.Hij kan vermaand worden en door zijn kollegas tot de orde geroepen. Maar het kan geen reden zijn hem weg te sturen.Je moet over dit soort zaken individueel beslissen .. Je moet deze mens niet een overwinning misgunnen. Drank en sport.Alles op zijn tijd.Men wist wie Yuri was en is.Op dit gebied is hij niet de sterkste.Dat vraagt om grondige begeleiding. Men laat zich door Heineken sponsoren.Bier en drank worden dus niet uitgebannen.In geval van dronkenschap had men hem onder handen kunnen nemen. Maar wegsturen gaat te ver. Ik heb veel opgetrokken met mensen die moelijk zonderr drugs en alkohol konden leven. Zij konden toch goed presteren en moesten wel tot de orde worden geroepen. Maar mensen als Yuri die op zijn terrein uitblinken moeten beschermd worden.  Ze moeten niet kapot worden gemaakt.

Schepping

Schepping

Onlangs verscheen het boek Adam, Eva en de Duivcel van Marjo Korpel en Johannes de Moor. Het boek handelt over in Ugarit gevonden kleitabletten met Kanaannitische mythen over schepping en zondvloed.Ze dateren uit de 13e eeuw voor Christus. Ons scheppingsverhaal in Genesis werd geschreven door een joodse priester in de 5e eeuw voor Christus. We kunnen nu meer begrijpen van de achtergronden van ons scheppingsverhaal. De auteur van Genesis heeft de mythen van Ugarit gekend en bewerkt. De slangachtige tegenspreker van God die bij ons in Genesis 3 opduikt leren wij reeds kennenin de Ugaritische teksten. In Ugarit is ook God de schepper. Interessant zijn de verschillen. De monotheistische godsdienst van Israel kent en erkent niet de goden van Ugarit. De schepping van de mens is opvallend.Adam komt in Ugarit voor maar Eva niet.God schiep de mens naar zijn beeld en gelijkenis:man en vrouw. De auteur van Genesis 2 en 3 laat eerst Adam verschijnen.God vindt het niet leuk dat Adam alleen is.Hij schept uit de rib van Adam Eva. De hof van Eden bevindt zich in het brongebied van Euphraat en Tigris. De Ugaritische God schept uit klei maar schept ook door het Woord. Ugaritische teksten laten de vloed vooraf gaan aan de schepping., Er is strijd tussen goden en chaos. Genesis 1 vermeldt dat de aarde woest en ledig was.Duisternis lag op de vloed. Maar de Geest van God zweefde over de wateren.Dan gaat God spreken:er zij licht en er was licht. Dag en nacht schept Hij. God schept ook aarde en zee.In Ugarit pleegt de god Horan rebellie tegen God en wordt uit de hemel geworpen. Horan is de duivel.Ook in de bijbel speelt sathan de rol als rebel tegen God.Uit de Ugaritische teksten blijjkt dat God een gewichtige rol speelt.Hij was woonachtig in het gebergte van de Ararat.Daarom wordt in de bijbel God El Shadday genoemd.Dat betekent niet:de almachtige maar bergbewoner. .Eva zondigt als eerste door in te gaan op de invitatie van de sprekende slang. Demonen werden altijd vereenzelvigd met slangen en oermonsters in de zee. Psalm 104 vertelt over de Leviathan een gevreesd oermonster in de zee. Maar psalm104 vertelt dat God met de Leviathan speelt. De duivel is aan God onderworpen. Eva zondigt.In de Timotiusbrief wordt Eva de zonde zwaarder aangerekend dan Adam.Daarom moet de vrouw een bescheiden rol spelen en zwijgen in de gemeente. In de bijbel blijft Adam mens.Door zijn zonde is de dood in de wereld gekomen. Door de nieuwe Adam Christuskomt de opstanding.Het zondvloed verhaal wortelt ook in Ugarit.Noach wordt gered en strandt met zijn ark op de Ararat.Hij legt een wijngaard aan en geniet teveel van de wijn.Hij wordt dronken en door zijn zonen bedekt om tot rust te komen. God schept zon en maan.Op de vierde dag.Zij hebben geen goddelijke status.Het zijn lichten door God aangebracht.Het scheppings verhaal loopt uit op de sabbath.God rust op de sabbath en geniet van zijn werk. God schept de mens die hij bedoelt als zijn medewerker en medeschepper op aarde..In de bijbel maken wij kennis met Jahwe,die zich openbaart aan Mozes en zijn Naam bekend maakt:ik zal er voor u zijn.Deze God bevrijdt Israel uit Egypte.In Ugarit komen wij Jw wel tegen maar er wordt niets verteld..Van de Ugaritische God wordt verteld dat hij genadig en barmhartig is.De bijbel betrekt deze activiteiten op Jahwe.Deze is Elohim.

Psalm 8 vertelt ons:wat is de mens dat Gij zijner gedenkt en het mensenkind dat Gij naar hem omziet.Gij hebt de mens bijna goddelijk gemaakt.Gij doet de mens heersen over de werken van Gods handen.

Zo is die mens bedoeld: als medeschepper naast God

In memoriam Saskia Marienus

In memoriam Saskia Marienus

Toch nog onverwacht werd Saskia door haar depressie geveld. Ik leerde haar 35 jaar geleden kennen toen zij vrijwilligster van het eethuis in de Pauluskerk werd. De druggebruikende bezoekers moesten nog wennen aan het verschijnsel vrijwilliger. Ze deed haar werk met trouw, enthousiasme, voortvarendheid. Ze leefde mee met de mensen en volbracht het werk met overgave. Nooit meer liet ze het werk los.Vele decennia lang stortte zij zich in het soms slopende werk met druggebruikers.Ze kwam altijd voor haar mening uit en hielde deze niet onder stoelen en banken.Je kon op haar aan. Haar inzet en enthousiasme staken anderen aan. Ze maakte zich geliefd. Prive ging het haar niet altijd voor de wind.Ze werd eens belaagd door een verkeerde geliefde.Met de koster rukte ik uit naar Hoogvliet om in het struikgewas rond haar huis de belager te kunnen inrekenen.Saskia ondersteunde altijd ons afwijkend drugbeleid. Er moest veel strijd geleverd worden. Op Saskia kon je rekenen.Zonder mensen als zij hadden we het niet gered. Ze had ook een plezierige werkkring die ze helaas in de krisisjaren van het afgelopen decennium verloor. Ze werd ook getroffen door een depressie.Deze kwam ze teboven. Maar helaas keerde deze terug.Heel verdrietig. Haar moeder, haar naaste familie en zovele vrienden(vriendinnen) moest ze achter laten. Ontzettend jammer. Wat kwaliteit betreft behoorde ze tot de topvrijwilligers. Mensen als zij hadden we nooit willen missen. Ze behoorde tot de krachten van het eerste uur.Het eethuis van de jaren tachtig,de perron 0 tijd en de vrijlligerstijd in de Pauluskerk doorstond zij met verve.Ze maakte van haar mening geen moordkuil. Ieder wist wat hij of zij aan Saskia had. Ze schiep geen onduidelijkheid. Helaas is zij ons ontvallen. We bewaren haar in onze dierbare herinnering. We denken aan allen die zij nu achter laat vooral haar moeder. We danken voor alles wat zij ons heeft geschonken: haar humor, haar enthousiasme, haar doorzettingsvermogen.

Zoektocht naar het Paradijs

Zoektocht naar het Paradijs

Zoektocht naar het Paradijs | Arita Baaijens

Ik ben op zoek naar het legendarische Shambhala, een mytisch koninkrijk waar mensen voorbeldig leven en heel oud worden.Het zou te vinden zijn in het Atlajugebergte in Siberie,het zou gaan om een verborgen vallei omringd door ijzige bergreuzen. Volgens de Altajtraditie bezit alles in de natuur-bergen, bomen, rotsen, water-een spirituele entiteit,waarmee mensen kunnen communiceren.Onzichtbare touwtjes verbinden ons met de maan,de wind,het gras.Goed en kwaad bestaan maar zonde niet. Je lot wordt bepaald bij je geboorte en je kunt er niets aan doen als je een aggressieve inborst hebt. De auteur is gevoelig voor sjamanen.Het zoeken van het paradijs gaat over een gemis,een verlangen naar iets wat de mens ooit bezat en is kwijtgeraakt

De zoektocht van Arita Baaijens doet me sterk herinneren aan de tochten door jungles en over beregen in Centraal Sulawesi.Ook daar werd je opgenomen in de natuur en leerde je communiceren met bomen,gras,water en rotsen. Dat heeft iets hartverwarmends. Zo herinner ik me een paradijselijk meertje in het hoogland van Wana. Een verrukking die me nooit loslaat.

Stalin vermoordde twee miljoen Kazachen om hun cultuur en geloof.Lang duurt het bloemenfestijn niet maar dat is ook niet wat het plantje beoogt. Zonder protest doorloopt het de voorbestemde cyclus.Zaadje ontkiemt,brengt bloem en vrucht voort,plantje gaat dood Waarom zou het voor de mens anders zijn?Waarom ingewikkeld doen over ouder worden en doodgaan?

Vermoord worden midden in het leven is verschrikkelijk.Sterven aan het einde van een volbracht leven is een geschenk.

De wereld is wat mijn ogen ervan maken:een vuur,handen boven oranje vlammen,besneeuwde bergen en een vallei met wilde paarden die dromerig voor zich uit staren.

Uit Griekenland en Indonesie herinner ik me de tochten per ezel en per paard.Je kunt op deze dieren vertrouwen.Ze gaan langs afgronden,baggeren zich door modder maar blijven jou trouw.

De onzichtbare wereld van geesten ligt als een web over en onder de tastbare werkelijkheid.Met woorden roept een sjamaan geesten op of verdrijft ze, spreekt vervloekingen uit of brengen de liefde terug in iemands leven.

Geesten,demonen. zijn speelgoed in Gods handen.Ze jagen geen verlammende schrik aan. Het is als met de geesten van doden. Ze zoeken contact maar beletten je niets.

Nu zit ik onder een overhellende rots in mijn goddelijke eentje op een zacht bedje van lasriksnaalden. Mensenmoe. Mijn hoofd wil niet meer.De regen klettert langs mijn voeten de heuvel Af. Een pittig gekruide lucht van mos en rottend blad stijgt op. Het paradijs blijft een droom, zoals paradijzen eigen is.

Ook kleuren zijn van betekenis:zo staat rood voor vuur,bloed en het leven,blauw voorde hemel;groen kan het voorjaar beduiden of een nieuw begin; geel betekent wijsheid en kennis en wit verbeeldt het zuiverige en eeuwige.

De mens is onderdeel van het bos en alles wat daarin leefde,een dier had het als de mens recht op bestaan tenzij er een absolute noodzaak was om dat leven te nemen.
Kluizenaars overleefden op een dieet van pijnboompitten,boomschors,aardappelen en citaten uit de bijbel.

Baba Zoja kan niet zonder de natuur. Ze loopt elke dag het bos in. Ze ruikt aan mos,schrapt tondelzwam van dode bast,kijkt hoe zonlicht over bladeren wandelt.Onderweg kletst z e met vlinders,bloemen,zonestralen en ze voert gesprekken met de rivier.
Gesprekken voeren met de natuur is een verrukking. Dankbaarheid uiten aan bomen,water en bergen.Zo kan in Nederland opgaan in een zwerm zwaluwen.Soms zou ik een zwaluw willen zijn.

Niet met de rede maar met het hart,want zonder liefde zouden de deuren van het paradijs niet openwaaien.

Wat is wijsheid?Wijsheid is jezelf niet tot middelpunt van het universum verklaren.Je hart laten spreken en doen wat gedaan moet worden. De kunst is te leven op de rand van het mysterie,waar vragen niet op antwoorden wachten maar richting geven aan de zoektocht die nooit r ten einde komt.
Op een dag trek ik van Bada naar Rampi. De tocht is zwaar.Ik krijg bij de afgronden suicidale gedachten.Ik meld dat aan mijn reisleider. Hij maant mij te gaan zitten en stuurt de dragers de jungle in om vruchten te zoeken. Ik ontvang een eenmalig verrukkelijk maal dat ik opeet.Ik kan mij zoektocht voortzetten dankbaar aan de mensen die bij mij waren.