Archief van
Categorie: Discussie

Kapitaal en ideologie | Thomas Piketty | deel 2

Kapitaal en ideologie | Thomas Piketty | deel 2

Hoe zijn de VS na 1980 het land van de meeste ongelijkheid geworden​? De daling van het minimumloon in de VS heeft bijgedragen tot de scherpe daling van de lage lonen. De toegang tot het hoger onderwijs wordt in de VS bepaald door het inkomen van de ouders. Rijke ouders proberen hun kinderen aan de universiteit te krijgen. Reagan’s conservatieve revolutie uit de jaren tachtig is mislukt. De groei van de VS halveerde. Om de meest egalitaire landen heeft de rijkste 10% een aandeel in het totale inkomen van slechts anderhalf keer zoveel als het aandeel dat naar de armste 50% gaat, in de meest inegalitaire landen is dit vijf keer zoveel. Vanaf de jaren 1990 neemt het aantal linkse stemmers toe naarmate het opleidingsniveau hoger is.

Arbeiders vervreemden van de sociaal democratie. Hun partijen kunnen het tij niet keren. Arbeiders worden gelokt door de racistische anti-immigratiepartijen en keren linkse partijen hun rug toe. Hoogstopgeleiden stemmen links terwijl burgers met hoogste inkomens rechts stemmen. De goegemeente denkt dat rechtse partijen de Islam vijandig gezind zijn.

De ongelijkheid veroorzaakt toenemende sociale spanningen.

Een rechtvaardige samenleving zorgt voor sociaaleconomische relaties, bezitsverbanden en de verdeling van inkomsten en vermogens, zodat de minst begunstigde leden kunnen profiteren van de hoogst mogelijke bestaansvoorwaarden. Thomas bepleit participerend socialisme, medezeggenschap en decentralisatie. Rechtvaardigheid moet eerst en vooral worden opgevat als het resultaat van collectieve, nooit eindigende beraadslagingen. Het belastingstelsel van een rechtvaardige samenleving is gebaseerd op progressieve jaarlijkse vermogensbelasting, een progressieve erfbelasting en een progressieve inkomstenbelasting. Rechtvaardige samenleving is gebaseerd op het participatieve socialisme en het sociaal federalisme.

Kapitaal en ideologie | Thomas Piketty | deel 1

Kapitaal en ideologie | Thomas Piketty | deel 1

De toename van sociaaleconomische ongelijkheid die zich inde jaren 1980-1990 in de meeste landen en regio’s voordoet, behoort tot ‘s werelds meest onrustbarende ontwikkelingen. De centrale vraag is: hoelang kan men de groei aan de top rechtvaardigen door te verwijzen naar de weldaden die de allerrijksten de rest van de samenleving bewijzen. Ideeën en ideologieën zijn belangrijk in de geschiedenis maar wanneer ze niet in de praktijk zijn gebracht hebben ze geen betekenis. In de jaren 2000-2020 beleven we weer een enorme inkomensongelijkheid vooral in de gebieden waar 40 a 50% van het nationaal inkomen toevalt aan de rijkste 10% en ongeveer 20% aan de rijkste 1%. De grote inkomensongelijkheid in de VS aan het begin van de 21e eeuw is gedeeltelijk het gevolg van een andere factor, nl de explosie van toch al torenhoge vergoedingen voor kaderpersoneel en ceo’s in verhouding tot de laagste inkomsten sinds de jaren 1980. Het aandeel van de rijkste 1% naderde in de jaren 2010 in de VS de 40%. In de periode 1950-1980, de gouden eeuw van de sociaaldemocratie was er aanzienlijk minder inkomensongelijkheid dan in andere periodes in de geschiedenis. Zweden is bij uitstek het land van de sociaaldemocratie. In de VS is nog nooit een algemene ziektekostenverzekering ingevoerd. Na 1952 worden grote ondernemingen verplicht om een derde van de zetels te  reserveren voor personeelsvertegenwoordigers. In Zweden bepaalt de wet van 1974, die in 1980 en 1987 is uitgebreid, dat een derde van de zetels in de raad van bestuur van alle bedrijven met meer dan 25 werknemers voor het personeel is gereserveerd.

Rosanne Hertzberger | Het grote niets

Rosanne Hertzberger | Het grote niets

Bij mindfulnessonderzoek zijn eigenlijk alle risicofactoren voor slecht onderzoek aanwezig: een onderwerp met een enorm placeboeffect, een heleboel slecht gecontroleerde studies, een hoog hypegehalte, een mindfulnessindustrie waarvan inkomsten en geloofwaardigheid zwaar leunen op positieve resultaten. Het is een recept voor mislukkingen.

Mindfulnessonderzoek leunt niet alleen zwaar op de sociale psychologie maar ook op de neurowetenschappen. Mij wordt weleens naar mijn geloof gevraagd. Ik vind dat een impertinente vraag. Het betreft hier een intieme vraag. Dat is geen zaak voor het grote publiek. Dat houd ik graag voor mijzelf en mijn geliefden.

Wij bidden niet, wij meten. Kennis is alles. Mindfullness past naadloos in het allesbeheersende individualisme. Mindfullness wil onze stress oplossen. Mindfullness vult de leegte die religie achterlaat.

Nashville verklaring

Nashville verklaring

In de ouderdom van het leven word je soms weer geconfronteerd met problemen waarvan je dacht dat deze voorbij waren: homoseksualiteit en genderproblematiek. In mijn werkzame leven heb ik veel aandacht gegeven aan genoemde problemen. De bijbel is een tijd- en cultuur gebonden boek. Ontwikkelingen gaan op de terreinen van het leven verder. Inzichten en opvattingen veranderen. De tijdgebonden situatie van de bijbel is leerzaam. Pas in de vorige eeuw hebben we meer inzicht gekregen in de problematiek van homoseksualiteit en gender. We hebben daarover meer weet dan in bijbelse tijden. God gaat mee met zijn mensen in de tijd. Je moet God nooit vereenzelvigen met beelden uit andere tijden. Je kunt natuurlijk lijnen doortrekken zodat duidelijker wordt wat wel houdbaar en veranderbaar is. De Nashvilleverklaring, geschreven door fundamentalistische evangelische christenen in de VS sluit discussie uit. Bepaalde opvattingen worden losgemaakt van de tijd en gestopt in een verengd bijbels kader. Seksualiteit is een fenomeen dat doorgaat in de tijd. Uiteraard kun je seksualiteit zien in de lijn van de bijbel: liefde en verantwoordelijkheid zijn dragende kaders. Nashville laat nu mensen in de kou staan: homo’s, transgenders. sadomasochisten, biseksuelen etc. Nu laat men mensen in bijbelse koude staan. Dat is wel het ergste. Men doet God tekort. Hij wordt opgesloten in tijdgebonden teksten.

Max van der Stoel

Max van der Stoel

Max van der Stoel (1924-2011)

Max van der Stoel was staatssecretaris/minister van Buitenlandse Zaken in de kabinetten van 1965-1966, 1973-1977 en 1981-1982. Hij kwam uit voor de PVDA. Hij behoort tot de zeer geslaagde politici. Hij was een goed, degelijk en verantwoordelijk bestuurder. Daarnnaast muntte hij uit in Mensenrechten. In Europa vervulde hij ook belangrijke functies in het bewaken van mensenrechten. Hij behoorde tot de rechterflank van de PVDA. Hij is beroemd geworden door zijn verzet tegen het kolonelsregime in Griekenland (1967-1973) en het opkomen voor de rechten van de mens in Tsech Slowakije. Hij bemiddelde ook tav het huwelijk van Maxina en Alexander. Hij was een strille diplomaat, discreet en introvert. Hij werkte voor Nederland in de VN en was lid van de Raasd van State. Hij was bevriend met zijn partijgenoot Frans Timmermanns.

Max raakte gescheiden van zijn vrouw. Hij had nog een niewe relatie. Maart deze hield niet aan. Hij had kinderen met wie hij goed overweg kon. Pronk was te progressief voor hem. Max streefde naar goede betrekkinbgen met de VS. Hij werd hoog gerespecteerd om zijn inzet voor de rechten van de mens. Met den Uyl kon hij goed overweg. Ten aanzien van Chili en Indonesië was hij gematigder. Ambtenaren konden goed met hem opschieten.

Nietzsche

Nietzsche

Nietzsche; De vrolijke wetenschap

Sinds ik vertrouw op tegenwind, zeil ik met alle winden.
Hoe kan ik die berg overwinnen,niet denken, beginnen te klimmen.
De man denkt: als rover haal ik mijn gerief.
De vrouw komt niet als rover maar als dief.
Vervloekte zon! Roept de verdorde weide
en prijs bomen om hun schaduwzijde.

Het leven is de moeite waard, dit leven heeft iets te betekenen, er steekt iets achter, pas maar op. De drift van de instandhouding van de soort, breekt van tijd tot tijd door als rede en hartstocht van de geest.
Ja, het leven is de moeite waard. Ja, ik ben de moeite waard. Het leven en ik en jij en wij allen werden voor enige tijd opnieuw interessant voor elkaar.
De goede mensen van elke tijd zijn degenen die oude gedachten diep in de grond stoppen en er de vruchten van plukken, de akkerbouwers van de geest.
Wat hoor ik nu? Het uiteindelijke doel van de wetenschap zou zijn de mens zo veel mogelijk lusten zo min mogelijk onlust te bezorgen.
Door pijn te berokkenen aan hen die we onze macht nog moeten laten voelen-want pijn is daar een veel geschikter middel voor dan lust: pijn vraagt altijd naar een oorzaak terwijl lust geneigd is aan zich zelf genoeg te hebben en niet achterom te kijken.
Genoeg krijgen van een bezit is genoeg krijgen van onszelf.
De minnaar wil het onvoorwaardelijke exclusieve bezit van de door hem uitverkorene. Hij wil de macht over de ziel en lichaam van die persoon.
Leven betekent: wreed en onverbiddelijk tegen alles zijn wat zwak en oud aan ons wordt, en niet alleen aan ons.
Arbeid zoeken omwille van loon. Voor allen is werk een middel en geen doel.
Ellende is nodig. Vandaar het geschreeuw van de politici, vandaar de vele valse verzonnen overdreven misstanden van allerlei standen en de blinde bereidheid daaraan te geloven.
Het is de grootste moeite: in te zien dat het onnoemelijk veel belangrijker is hoe de dingen heten dan wat ze zijn.
De liefde vergeeft de beminde zelfs de begeerte.
Maar de totale aard van de wereld is in alle eeuwigheid chaos.
Als je weet dat er geen doelen bestaan, weet je ook dat er geen toeval bestaat.
Deugd is de gezondheid van de ziel. Beter is het: jouw deugd is de gezondheid van jouw ziel.

Wij hebben het vaste land verlaten en zijn scheep gegaan. We hebben de brug achter ons. We hebben het vaste land achter ons afgebroken. Welnu scheepje neem je in acht. Naast je ligt de oceaan en het is een feit dat hij niet altijd tekeergaat en dat hij soms zich uitspreidt als zijde en goud en een droom van goedheid. Maar er komen uren dat je zult inzien dat hij oneindig is en dat er niets vreselijker bestaat dan oneindigheid.

Hebben jullie nooit gehoord van de krankzinnige man die op een heldere ochtend een lantaarn aanstak, de markt opliep en onophoudelijk schreeuwde: ik zoek God, ik zoek God. Veel mensen geloofden niet in God. Dat veroorzaakte een groot gelach. Is Hij dan verloren gegaan? Is Hij verdwaald als een kind? Of houdt Hij zich verstopt. Is Hij bang voor ons. Is Hij op een boot gestapt. Geëmigreerd? De krankzinnige man sprong temidden tussen hen in en doorboorde hen met zijn blikken. Waar God heen is riep hij, ik zal het jullie vertellen. Wij hebben Hem gedood-jullie en ik. Wij allen zijn z’n moordenaars. Tenslotte gooide hij zijn lantaarn op de grond, zodat die aan gruzelementen ging en uitdoofde. Ik kom te vroeg zei hij. Het is mijn tijd nog niet.

Het christelijk besluit de wereld lelijk en slecht te vinden, heeft de wereld lelijk en slecht gemaakt.
Wat ontvangen primitieve volken het eerst van de Europeanen? Brandewijn en christendom, de Europese roesmiddelen. Aan wat gaan we het snelst ten gronde? Aan Europese roesmiddelen. De metafysische behoefte is niet de oorsprong van de religies zoals Schopenhauer meent maar slechts een late uitloper ervan.
De oceaan met zijn desolate stilte ligt ongeduldig achter ons.
De verschillende zeeën en zonnen hebben ons veranderd. We worden vreemden voor elkaar.
In pijn zit evenveel wijsheid als in plezier. Ik hoor in de pijn het commando van de scheepskapitein: strijk de zeilen
Alle moraalpredikers hebben zoals de theologen een slechte gewoonte gemeen: allemaal proberen zij de mensen aan te praten dat ze zich in een slechte conditie bevinden en dat een harde en radicale kuur nodig is.
Toen Zarathoestra dertig jaar werd verliet hij zijn vaderland en het meer Urni. Hij trok de bergen in. Hier genoot hij van zijn geest en eenzaamheid. Tenslotte veranderde zijn hart. Op een dag stond hij op met het ochtendgloren, ging voor de zon staan en sprak haar toe..
God is zelf onze langdurigste leugen.
Het bewustzijn behoort eigenlijk niet tot het individuele bestaan van de mens maar eerder tot zijn gemeenschap en kuddeaard.
Hebben wij er ons ooit over beklaagd dat we verkeerd begrepen, miskend, verwisseld, belasterd, verkeerd gehoord en overstemd worden. Dat is precies ons lot.
Zonder de gewenste slaap liep ik uiteindelijk naar het strand, zag onder een milde maan man en schuit op het warme zand, slaperig beide, herder, schaap slaperig stak de schuit van land.
Naar nieuwe zeeën wil mijn zelfvertrouwen. Op toekomst heb ik grip. Maar de zee, de vrije, blauwe vaart mijn Genuese schip.  Slechts jouw oog, groots en Almachtig staart mij aan=Oneindigheid.
Tot zover Nietzsche. Hij verlaat de oude wereld. God is dood. Hij kiest de volle zee. Oneindigheid overvalt hem. Hij klaart op en wordt geconfronteerd met gevoel voor oneindigheid.

Liesbeth List

Liesbeth List

Zij werd geboren in Indonesië. Verbleef in een Jappenkamp. Haar moeder overleed na de oorlog.Haar vader verdween met andere vrouw nar Zuid Adfrika. Zij kwam terecht in het gezin van het vuurtorenwachtersechtpaar op Vlieland: de familie List. Daar groeide ze op. Begin jaren 60 gaat ze naar de modevakschool in Amsterdam. Langzaam maar zeker komt haar muzikale carrière op gang. In 1976 weerklinkt de Pastorale tezamen met Ramses Shaffy. Op Vlieland. In 1989 en 1994 overlijden haar pleegouders. Psalm 23 wordt voorgelezen. Ramses heeft ook een ingewikkelde jeugd van buitenlandse komaf en duikt op in Amsterdam. Ze ontmoet Ramses. Het klikt tussen beiden. In de jaren zestig volgt het eerste optreden. Hun doorbraak geschiedt in ShaffyChantant. Hun stemmen zijn betoverend. Er wordt geïmproviseerd. Liesbeth en Ramses ontwikkelen zich tot sterren. Ramses blijkt verslaafd aan alcohol. Hij komt er niet vanaf en zal er aan bezwijken. Liesbeth is geduldig maar soms de wanhoop nabij. Vaak moet het hoofd geboden worden aan een zwaar beschonken Ramses. Ramses en Liesbeth houden van elkaar. Liesbeth heeft jarenlange relatie met de schrijver Cees Nooteboom. In de jaren tachtig leert zijn Robert Braaksma keen. Op 41 jarige leeftijd bevalt zij van de dochter Elisah. Wat Liesbeth en Ramses met elkaar verbindt is dat ze allebei verlaten zijn en opgroeiden in een pleeggezin. Frits Spits verbaast zich over de creatie verhouding waarin beiden verkeerden. Ze hebben elkaar gevonden, elkaar aangeraakt en betoverend gezongen. Ze zongen LAAT Me en Leef. Theodorakis veroverde het hart van Liesbeth. Hij leed onder de onderdrukking van de Griekse diktatuur en wist te ontkomen naar elders. Liesbeth zong zijn liederen. Ze treedt op in Frankrijk en Duitsland. Liesbeth was verrukt van Jacques Brel. In 1971 overhandigt Brel een gouden plaat aan Liesbeth. Zij heeft Brel gezongen in 1969. Brel bewonderde Liesbeth. In 1973 wordt in het Ocurahotel een optreden van Brel en List uitgezonden.

In 1963 overlijdt haar echte vader. Bidden maakte indruk op haar. Zij gaat de relatie aan met Robert Braaksma van wie zij zwanger wordt. Ze verhuist naar Hilversum maar keert weer terug naar Amsterdam. HELAAS overlijdt haar geliefde in 2004. Bij de ceremonie tgv het overlijden overheersen drank en gezelligheid. Liesbeth wordt aangetrrokken door het Boeddhisme. Geen fanatisme maar respect en compassie. LIESBETH WIL GECREMEERD WORDEN EN NIET WEGROTTEN IN DE AARDE. Ze had een vruchtbaar contakt met Freek de Jonge. Liesbeth raakt in vergetelheid. Maar Frank Boeyen ontfermt zich over haar. Liesbeth maakt een come back. Ze zingt over vrijheid. Eind jaren 90 komt ze in aanraking met Albert Verlinde. Ze zingt HEB het LEVEN lief. Frits Spitrs wordt getroffen door het lied Wereldreis. Liesbeth is dol op coutureurs. Liesbeth carrière herstelt zich. Volgens Cornald Maas heeft Liesbeth een mondiale allure. ALLURE, MYSTIEK EN WAARDIGHEID OMRINGEN HAAR. Liesbeth wordt door magie omringd. LIESBETH WORDT ZELF Edith Piaf. Albert Verlinde vraagt Liesbeth voor Piaf. Liesbeth gaat bijna failliet maar herstelt zich eind jaren 90 met Piaf. In 2006 doet Liesbeth mee aan Heb me lief. In 2017 stop Liesbeth er mee. Ze zegt last te krijgen van dementie. Ze stopt voor goed op 75 jarige leeftijd. Een geniale zangeres verdwijnt achter de horizon.

Russische Revolutie

Russische Revolutie

Russische Revolutie; John Reed

De Oktoberrevolutie ving aan in Petrograd. De Bolksjewieken olv Lenin en Trotski sloegen toe. De Bolsjewieken waren voor de onmiddellijke proletarische opstand. Door invoering van het socialisme werd de gedwongen overname van industrie, land, natuurlijke hulpbronnen en financiële instellingen werkelijkheid. Na Petrograd volgen Moskou, Kiev, Odessa en andere grote steden. Lenin wil de greep naar de macht op 7 november. Lenin en Trotski roepen op tot durf. Lenin was een kleine gedrongen gestalte met een korte nek. Hij wilde alles in gewone taal uitleggen. De tsaristische monarchie moet worden neergeslagen. Het gaat nu nom een rechtvaardige en democratische vrede. Alle onderhandelingen moeten openbaar. Volgens Lenin zal de arbeidersbeweging winnen.Lenin verlangt:afschaffing van prive-eigendom. Weg met het eigendomsrecht van de kroon, de kloosters en kerken. Het gaat om de ene coalitie van arbeiders, soldaten en armste boeren. Gelijkheid en soevereiniteit boven alles. Recht op zelfbeschikking. Afschaffing van alle nationaal religieuze voorrechten. Vrije ontwikkeling van nationale minderheden. Partikuliere drukkerijen en papiervoorraden komen de staat toe. Zo beschermen de Bolsjewieken arbeiders en boeren.

De auteur Reed was journalist en introduceerde het communisme in de VS. Hij stierf op jonge leeftijd.

VRAGEN
1. Wat was het effect van de Russische revolutie

2. Wat is Rusland nu voor land?

Snoecks

Snoecks

Snoecks verschijnt jaarlijks en bevat veel nieuws over auteurs, overledenen en aparte onderwerpen. De Roma/Sintyi zijn van Aziatische oorsprong. Bij de familie horen is een sterk element van Roma gemeenschappen. Een ander identiteitskenmerk is het slapen in een eigen caravan of eigen huis op wielen. Mannen zoeken werk buiten. Vrouwen regelen de caravan en bereiden maaltijden. Men is traditioneel gelovig (geen atheisme).

De nomaden van Noordelijk Mongolie.
Mongoolse nomaden volgen hun rendieren. Als het mos op is trekken zij verder. Op rendieren kun je rijden, ze leveren melk en vlees, hun mest is brandstof, hun huiden zijn goed als tentdoek.

Matt Black ontwikkelt zijn eigen ideeën over armoede: The Geografy of Poverty. Bijna lijfelijk voel je hoe de zwaartekracht de armen naar beneden trekt, in levens getekend door zware arbeid, strijd en letterlijke overlevingsdrift.

Vraag: wat is jouw mening over ROMA’S?
Vraag: zou jij nomade willen zijn?
Vraag: wat vind jij precies armoede?

Via Appia; Fik Meyer

Via Appia; Fik Meyer

De Via Appia loopt van Rome naar Brindisi (over honderden km). Romeinen legden reeds eeuwen voor Christus wegen aan. De Via Appia is een van de oudste. In 1962 wandelde ik voor het eerst op de Via Appia tijdens een bezoek aan Rome bij de opening van het Tweede Vaticaans Concilie. De Via Appia wordt de weg van de gestorvenen genoemd omdat talloze graftomben langs de weg zijn gebouwd. De christenen begroeven hun doden langs de Via Appia. Er werden ook kerken gebouwd. Beroemd is de verslaggeving door Horatiuis van de tochten over de Va Appia. Horatius koesterde sympathie voor Epicurus. Epicurus streefde een leven zonder zorgen na. Innerlijke gemoedsrust waarin geen bangst voor goden. De wereld moet materieel verstaan worden. Het thema: Pluk de dag. De Via Appia werd gebruikt door Romeinse legers. Via Brindisi lag de zee open naar Griekenland. Tijdens keizer Nero moet Petrus vluchten. Op de Via Appia ontmoet hij Jezus. Hij vraagt waar gaat u hen? Jezus antwoordt dat hij naar Rome gaat om opnieuw gekruisigd te worden. Op de Via Appia vinden we ook de beroemde catacomben van Callixtus. Ook wel het kleine Vaticaan genoemd. Omstreeks de eeuwwisseling woonden er circa 20.000 joden in Rome. Zij mochten synagogen oprichten en geld sturen naar Jeruzalem voor het onderhoud van de tempel. Christenen werden later vervolgd omdat ze weigerden offers te brengen aan de Romeinse goden. Tijdens vervolgingen worden de stoffelijke resten van Paulus en Petrus weggehaald en elders ondergebracht. Keizer Constantijn werd christen en bouwde basilieken bij het graf van Petrus in het Vaticaan en van Paulus op de Via Ostiensis. Horatius vermeldt het opvallende grafschrift van Gaius Aterillius:

“Vreemdeling, blijf hier staat en kijk naar de grafheuvel van een goed man, een man vol mededogen die sympathie had voor armen. Ik vraag u reiziger om het graf niet te beschadigen”

Omstreeks 61 na Chr. Betreedt Paulus de Via Appia. De ViaAppia leed onder ontbossing en waterproblemen. Rivieren veranderden van loop. Rivieren stroomden over. Er brak malaria uit. Om water weg te lozen werden naast de Via Appia kanalen gegraven. Er is een boog opgericht voor keizer Trajanus beroemd om zijn eigenschappen: zelfbeheersing, ingetogenheid, hoffelijkheid, vriendelijkheid, rechtschapenheid, soberheid. De heilige Sint Nicolaas werd groot in Myra. Maar zijn stoffelijke resten werden bij de Islamisering overgebracht naar Italie in Bari. Sinterklaas bracht drie dode studenten weer tot leven, hij vermenigvuldigde graanzakken om hongersnood te voorkomen. De Via Appia werd vaak getroffen door struikrovers, zwaar weer als sneeuw.

Shakespeare for ever | Ton Hoenselaars

Shakespeare for ever | Ton Hoenselaars

De drie blijspelen van Shakespeare: Liefdes list en leed, Een midzomernachtdroom, De storm zijn volledig origineel. Shakespeare laat zien dat hij de regel van eenheid van tijd, plaats en handeling kent en ook perfect beheerst. In het blijspelgenre staat de improvisatievan acteurs en actrices die stereotiepe personages spelen centraal binnen een eenvoudige intrige. Shakespeare beschrijft de homo ludens van Johan Huizinga. Het betreft de spelende mens die tijdens het feest, via een roes tijdelijk weet te ontsnappen aan de beperkingen waar hij dagelijks mee leeft. S.koos bij voorkeur locaties in verre landen.Italie genoot de voorkeur. Het betreft de plaats waar het individu tijdelijk in een ongewone situatie wordt geconfronteerd met zich zelf en zijn alledaagse waarden. In de blijspelen ontkom je niet aan de nar. In sommige gevallen ging het om professionele narren, in andere gevallen om een natuurlijke nar, de geestelijk gestoorde die op de lachspieren werkte. DE Storm is het verhaal van Prospero, de hertog van Milaan die aan het begin van het stuk precies 12 jaar eerder door een coup van zijn broer Antonio uit zijn ambt is gezet. Met een lekkend bootje wordt Propero met zijn dochter op zee gezet. Hij spoelt aan op een onbewoonbaar eiland. Prospero oefent zich in magie. Prospero vertelt zijn dochter dat hij zelf de storm heeft opgeroepen en de schipbreuk heeft veroorzaakt. De schipbreuk had ten doel om zijn broer Antonio met een aantal edellieden onder wie de koning van Napels in zijn macht te krijgen. Propero wil zijn dochter uithuwelijken aan de zoon van de koning van Napels:Ferdinand. Prospero onderwewrpt de beide geliefden aan een proef om er achter te komen of zij echt om elkaar geven. Prospero verandert in een vergevingsgezinde vader die het huwelijk niet langer in de weg staat. Prospero is nietv langer meer een vergeldend figuur maar vergevingsgezind. Prospero verenigt de vorstenhuizen van Milaan en Napels. Shakespeare is geen utopisch dromer maar sluit niet zijn ogen voor het kwaad. S. plaatst vraagtekens bij de opvoedbaarheid van de mens. Elk plan voor een perfecte maatschappij is in wezen een illusie. De ideale wereld is nergens te vinden. De mens valt telkens ten prooi aan machtswellust. De overeenkomsten tussen S. en Prospero bieden inzicht in hun beider perceptie van het publiek.Van Ariel leert Prospero dat vergevingsgezindheid menselijker is dan wraakzucht. Beethoven en Tsaikovski raakten onder de indruk van de muziek in de Storm.In de koningsdramas van S. staat de Engelse geschiedenis van de late middeleeuwen centraal. S. verweeft de persoonlijke en politieke identiteiten van de personages samen. S.is voorstander van de monarchie.

In de treurspelen draait alles om de individuen die de bestaande banden met de groep of natie verliezen. Maatschappelijke verhoudingen lijden schipbreuk en het individu wordt gedwongen tot bezinning. Romeo en Julia mogen niet met elkaar omgaan wegens een vete tussen hun families. Meer nog dan bij Romeo zien we bij Julia hoe zij zich in haar tragische isolement zich ontwikkelt tot een onafhankelijke persoonlijkheid met durf en daadkracht. Julia wil niet huwen met Paris. Ze krijgt van de priester Lorenzo een slaapdrankje dat Julia lijkt dood te gaan.

Hamlet is een toneelstuk over verhaal van de kroonprins van Denemarken die de moord op zijn vader moet wreken door zijn oom Claudius om te brengen die niet alleen de nieuwe koning is maar ook de nieuwe echtgenoot van zijn eigen moeder. Hamlet krijgt van de geest van zijn vader opdracht om Claudius te vermoorden. Hij aanvaardt de opdracht maar stelt de vergeldingsdaad telkens uit. Het omvermogen van de lezerof het publiek om Hamlet te doorgronden is deel van de strategie. Wij kunnen Hamlet niet doorgronden. Hamlet is de sfinx van de literatuur.  S. toont de passie voor gerechtigheid maar geeft ook aandacht aan de menselijke rede die de passie van de wraak juist als vijand beschouwt. Hamlet is beroemd door de … : “To Be or not to be”monoloog.

Othello is een tragedie over het kwaad dat in de vorm van laster jalouzie en wantrouwen teweegbrengt en uiterindelijk leidt tot moord en zelfmoord.

Macbeth is het kortste treurspel. Macbeth is de tragedie van een kinderloos echtpaar. Drie heksen voorspellen dat Macbeth koning van Schotland zal worden. Macbeth koestert momenten van grote twijfel. Zijn de heksen wel betrouwbaar? Macbetrh vraagt zich af of de dolk die voor hem ligt de echte dolk is of een fictief wapen. Is de dolk een projektie van Macbeth eigen ambitie. Macbeth ontwikkelt zich tot een immorele en meedogenloze slager.

De waanzin maakt van King Lear een andere persoon. (Het gaat om een uiterst interessant boek,dat zeer leerzaam is)

Homo Deus; Yuval Noah Harari

Homo Deus; Yuval Noah Harari

De mens wordt steeds meer maakbaar. We kunnen ons zelf beter genezen en verbeteren. We hoeven niet tot goden te bidden. We weten tamelijk goed wat er gedaan moet worden om honger, ziekte en oorlog te voorkomen. Na honger was de tweede grote vijand de infectieziekte. De zwarte dood van de pest maakte veel slachtoffers. Het pokkenvirus was een biologische tijdbom. De ontdekkingsreizigers introduceerden griep, tuberculose en syfilis. Op Hawai vielen veel slachtoffers. De mens zal in 2100 of 2200 de dood overwinnen. De strijd tegen de dood is het projekt in de komende eeuw. Epicurus blijft actueeel: aanbidden van goden is verspilling van tijd. Er is geen leven na de dood. Geluk is het enige doel van het leven. Epicurus bepleitte matig eten en drinken. Ook matigheid in sexueel verlangen is geboden. Innige vriendschap maakt ons gelukkig. In navolging van Epicurus ziet ook Boeddha het najagen van aangename sensaties als bron van leed. Als we dood en pijn verdrijven dan zijn wij in staat onze organen, emoties en intelligentie te manipuleren. Alle pogingen hebben ten doel de toekomst te veranderen. De toekomst zal geboren worden uit nieuwe ideeen en dromen. In het begin waren theïstische religies een agrarische onderneming. Tijdens de wetenschappelijke revolutie legde mensheid de goden het zwijgen op. De mens stond alleen op een leeg podium.

Volgens Harari heeft alleen sapiens een eeuwige ziel. Het lichaam vergaat maar de ziel reist verder naar zaligheid of verdoemenis.

Harari geeft een eenzijdige weergave van ziel volgens zijn interporetatie van het monotheisme. Dat vind ik jammer omdat het monotheisme heeft ook een ontwikkeling doorgemaakt. Een mens beschikt over lichaam en geest en heeft een identiteit (dat is zijn ziel). De agrarische revolutie van 12.000 jaar geleden maakte het mogelijk om bevolkte steden en legers te voeden. Harari is van mening dat de bijbelse perceptie van de wereldgeschiedenis onjuist is. Religieuze mensen denken dat zij het middelpunt van de wereld zijn. Ik zie het anders dan Harari. De mens is naar het beeld van God geschapen. Hij of zij is medewerker van God op aarde. Jezus is van God gekomenn om mens te zijn. Hij is ons lichtend voorbeeld. Het valt te betreuren dat Harari de bijbel opzij zet als bron van verzinsels, mythen en vergissingen. God spreekt door mensen. Zijn Woord is mens en cultuurgebonden. Zo kunnen we de bijbel beter verstaan. Het heelal is volgens Harari een blind, doelloos proces vol wildgeraas maar zonder betekenis. God echter heeft verwachtingen tav de mens. Mensen doen mee aan de voortgang van deze wereld. Er is sprake van verantwoordelijkheid tegenover God en de naasten. Volgens Harari geeft het humanisme aan dat de mens aan de kosmos betekenis geeft. Ik zelf ben van mening dat wij in ons binnenste God ervaren als betekenis voor ons leven. We hebben geen ziel, vrije wil en geen zelf. Er zijn alleen genen, hormonen en neuronen. We zullen volgens Harari de technologiegebruiken om de homo deus te scheppen. De homo deus geeft toegang tot onvoorstelbare werelden en maakt hem tot heerser van de Melkweg. Van God hebben we geleerd om niets te vergoddelijken. Het heelal is gemaakt. We rekenen het heelal tot onze verantwordelijkheid.

Volgens mij gaat God ons voor in de geschiedenis. Wij doen mee. De mens evolueert. We ontdekken meer en meer over onszelf.  We zijn medescheppers. God daagt ons uit. God luistert en antwoordt. De toekomst wordt geen nachtmerrie. Gods licht bevrijdt ons.

Geschiedenis van de joden in Nederland Hans Blom e.a.

Geschiedenis van de joden in Nederland Hans Blom e.a.

Thomas van Aquino bepleitte een rechtvaardige behandeling van joden die mochten voorzien in eigen levensonderhoud. Vanaf de 13e eeuw verschijnen er joden in Nederland. De Karolingische vorsten vonden de joden economisch van nut voor de samenleving. Helaas begon de kerk de joden te bestempelen als een verdoemd volk dat gestraft moest worden voor de kruiziging van Jezus. Zo ontstaat de situatie dat joden plichten hebben maar geen rechten. In de 14 eeuw worden de joden beschuldigd van de pest. Zij zouden het water vergiftigd hebben. In Nijmegen, Maastricht en Roermond trof men joodse gemeenschappen aan. Er waren ook anti joodse maatregelen. Joden mochten niet langer geld uitlenen. In de zestiende eeuw ontstaat een joodse gemeenschap in Amsterdam. Calvijn had veel waardering voor de Hebreeuwse bijbel. Dat verbeterde de relatie met de joden. In de 17e eeuw spelen Portugese joden een belangrijke rol in A’dam.  In Drente mochten slechts drie joodse families een dorp bewonen:slachter,koopman en leerlooier. De joden werden als minderheidsgroep getolereerd maar ook gediscrimineerd. In de Franse tijd wordt besloten dat joden niet uitgesloten mogen worden van rechten. In de 19e eeuw vindt emigratie van joden plaats naar Engeland en de koloniën. Ze trokken ook naar de VS In Nederland blijft de burgerlijke gelijkstelling van joden met alle andere burgers onverminderd van kracht. Thorbecke realiseerde de scheiding van kerk en staat Integratie en acceptatie werden een toetssteen voor de liberalen. Joden domineerden in de handel, diamantindustrie en veehandel. De armoede onder joden was toch weel een probleem. De gastvrijheid voor joodse vluchtelingen uit Duitsland in de dertiger jaren viel tegen. De Nazi’s hebben de joden van hun rechten beroofd. Joden moesten verdwijnen uit Nederland. De joden klaagden: hoe kwamen wij hier op dit godvergeten punt in tijd en ruimte. Na de oorlog pleiten joden onder de liberalen voor dialoog met christenen.

Ik, robot

Ik, robot

Een robot mag geen schade toebrengen aan de mensheid of toelaten dat de mensheid schade toegebracht wordt door zijn nalatigheid. Een robot mag een mens geen letsel toebrengen of door niet te handelen toestaan dat een mens letsel oploopt. Een robot moet de bevelen uitvoeren die hem door mensen gegeven worden behalve als die opdrachten in strijd zijn met bovengenoemde wet. Een robot moet zijn eigen bestaan beschermen voor zover de bescherming niet in strijd is met bovengenoemde wetten. Saoedi Arabier maakte de robot Sophia die het staatsburgerschap ontving. Vroeger moest de mens alles alleen doen. Nu heft hij robots die hem helpen. Een robot kan kameraad worden van een klein kind. Kinderen kunnen heimwee krijgen naar een robot. Ouders willen de robot van hun kind verwijderen. Maar het kind blijft verlangen naar de robot. Mensen kunnen sympathie voelen voor een robot. Soms kunnen mensen vervreemden van hun robots. Ze verklaren robot voor krankzinnig. Een robot verzucht: ik zelf besta omdat ik denk. Deze robot heeft dat geleerd van Descartes. Een robot wil niets op gezag aanvaarden. Soms kunnen robots de baas spelen. Het is mogelijk geworden om met een robot argumenten uit te wisselen. Wanneer er niemand van mensen in de buurt is moet een robot persoonlijk initiatief ontvouwen. De robot kan gedachten lezen. De robot kan vaststellen dat hij van iemand houdt. Een robot weet alles van geestelijk letsel. De mens kan met een robot breken en hem uitschakelen. Mensen kunnen robot verliezen. Robots moeten de mensen niet hinderen in hun werk. Mensen kunnen robots wat aan hun verstand brengen. Zijn er robots die kunnen liegen? Het brein van een robot kan geen oplossing bedenken die een mens doodmaakt. Het is de mens die nieuwe informatie moet ontwikkelen. De robot kan de mens beschermen maar ook bedreigen. Kan een robot een mens vermoorden? Mensen beschikken over een vrije wil. De intentie is de dood uit te bannen. Robots zijn er voor mensen. Mensen zijn voor zich zelf. Maar de mens kan liegen, bedriegen moorden.
We zullen leren omgaan met robots. Ze kunnen dienstbaar zijn voor de mensen.
Robots moet je geen overmacht toekennen. De robot moet geen eigen bestaan hebben maar dienstbaar blijven aan de mens.

Een nieuw Christendom

Een nieuw Christendom

Een nieuw Christendom; Brian D. Mclaren

De cultuurverandering van modern naar postmodern en van koloniaal naar postkoloniaal vormde een obstakel voor de auteur. De bijbel is geen wetboek. De bijbel is de bibliotheek van een cultuur en een gemeenschap van mensen van wie de geschiedenis terugvoert tot Abraham,Isaak en Jacob. Het is een geïnspireerde bibliotheek. Het gaat om een doorlopend, levendig gesprek met en over God. De hoogste waarde van de bijbel ligt in het openbaren van Jezus, die ons het hoogste,diepste en meest volgroeide beeld geeft van het karakter van God Jezus is de opperste ultieme openbaring van God. Hun karakters vallen samen. Jezus is het Woord van God. Jezus zal worden verhoogd zoals Mozes een koperen slang oprichtte Mozes deelt manna en kwakkels uit, Jezus deelt brood en vis uit. Het lopen van Jezus op de zee is een echo van de doortocht door de Rode Zee. We vieren de reformatie door Luther dezer dagen. Hij sprak van de rechtvaardigmakende genade door het geloof. De kerk is er om mensen te vormen om te zijn als Christus, om lief te hebben als Christus. Jezus bewandelt de weg van vredestichten. In Christus gedraagt God zich als degene die geslagen wordt. In de gekruizigde Jezus laat God zijn volmaakte solidariteit zien met degenen die vernederd worden en aan de schandpaal genageld. God en het heelal onderhouden een relatie. Jezus stelt dat de invloed van Zijn Koninkrijk zich verspreidt van gist in brood of zaad in de aarde. Wij leven van hoop, verwachting en genade. We doen mee aan het scheppen van betere toekomst.
De auteur voelt zich verbonden met het Afrikaanse UBUNTU: we zijn er met en voor elkaar, we zijn met elkaar verbonden, we zijn verenigd in toewijding aan het welzijn van anderen. We worstelen met vier problemen:
1) Het milieu probleem, dus geen welvaart najagen die ecologisch onhoudbaar is
2) Het armoede probleem. Teveel mensen worden geconfronteerd met minder rechtvaardigheid.
3) Het vredesprobleem. De wereld is vol geweld.
4) Het religieprobleem. De religies falen in de aanpak van crisissen.

Sapiens

Sapiens

Sapiens | Yuval Noah Harari

De mens ontstond 2,5 miljoen jaar geleden in Oost Afrika als een evolutionaire aftakking van een vroeger apengeslacht. In de savanne ging de mens rechtop lopen. Mensenbabies zijn jaren afhankelijk van hun ouders. Achthonderd duizend jaar geleden ging de mens vuur gebruiken (licht, warmte, wapens tegen roofdieren. Voordat de sapiens verscheen waren er de neanderthalers (gespierd, grotere hersenen, aangepast aan koude). Zij waren goede jagers en zorgden voor zwakken en zieken. De sapiens vermengde zich met neanderthalers en met de erectus in het verre oosten. De sapiens was voortdurend op pad op zoek naar voedsel. Eerst dachten de mensen dat de universele orde afhankelijk is van de relatie tussen mensen en goden in de hemel. De sapiens roeide de helft van de grote dieren uit. De menselijke boeren roeiden vogels, insecten en slakken uit. De sapiens roeide ook planten uit. De agrarische revolutie hield in dat mensen planten met water begoten, onkruid uitrukten, en weidegrond zochten voor hun schapen. Zo verkreeg de sapiens fruit, graan en vlees. Tarwe en geiten waren 9000 jaar voor Christus gedomesticeerd, erwten en linzen 8000 jaar voor Christus, paarden rond 4000 jaar voor Christus, druiven in 3500 jaar voor Christus. In China werden gerst, rijst en varkens gedomesticeerd, in Noord Amerika pompoenen. In Midden Marika bonen mais, in Zuid Amerika aardappelen en lama’s. Babylonische goden drongen er bij de sapiens op aan om rechtvaardig te zijn en niet langer zwakken te onderdrukken. Politiek gezien zijn Democraten voor eerlijke verdeling van geld, hulp voor armen en zieken. Republikeinen zijn voor volstrekte individuele vrijheid. De sapiens leert samen te werken met totaal vreemden. Naast geld en wereldrijken zijn religies grote harmonisators van de mensheid. Wetten worden ingesteld door het absolute oppergezag. Het humanisme is het geloof dat de sapiens een unieke onschendbare aard heeft die fundamenteel verschilt van de aard van andere dieren en verschijnselen. Onze planeet ooit groen en blauw verandert in een winkelcentrum van beton en plastic. De ecologische turbulentie van opwarming, stijgende zeespiegel, vervuiling, bedreigt de sapiens. Wij mensen maken een voortdurende jacht op geluk maar we raken niet tevreden. Laten we niet ons gevoel najagen. We kunnen een kunstmatig brein in een computer hebben dat kan praten en zich menselijk gedraagt. De sapiens kan zelf veranderen.

Mohammed

Mohammed

Mohammed en het ontstaan van de Islam | Marcel Hulspas
Mani leerde een synthese van zoroastrische, monotheïstische en boeddhistische elementen. De kosmos was het eeuwige strijdtoneel tussen licht en duisternis. Iedereen moet het licht dienen door goede werken. De ziel van de mens was een vonk van het goede die gevangen zat in het lichaam.
Omstreeks 600 waren er veel meer mensen op het Arabische schiereiland die op zoek waren naar het geloof van Abraham. De door Jezus toegezegde parakletos (pleitbezorger) verscheen in Mohammed. Allah is de Barmhartige Erbarmer. God heerst over hemel en aarde. Alles wat er op aarde gebeurt, gebeurt omdat Hij het wil.. Er is een voortdurende strijd tussen God en Duivel om de ziel van de mens. Mohammed meende dat joden en christenen de goddelijke herkomst van de openbaring konden bevestigen. Mohammed komt niet uit het niets tevoorschijn. Hij was diep overtuigd van de unieke betekenis van de KAABA, het oudste heiligdom van het enig ware monotheïstische geloof, het geloof van Abraham.

Protestantisme

Protestantisme

Protestanten door Alec Ryrie

Van kindsaf aan ben ik protestants opgevoed. Ik leefde in een Calvinistisch milieu. Welke zijn de grondtrekken van de protestantse opvoeding. Je leert dat Gods genade genoeg is voor dit leven. Als je voor God kiest dan besef je dat gelijktijdig God voor jou kiest. In de ambtsstructuur overheerst gelijkwaardigheid. Hiërarchie is ons vreemd. Ieder kan toegelaten worden tot het ambt in de gemeente van gelovigen. Ouderlingen, diakenen en predikanten zijn gelijkwaardig. Van melkboer tot ambtenaar, van theoloog tot onderwijzer kan men tot het ambt worden toegelaten. Pausen en bisschoppen zijn ons onbekend. De bijbel is de grondslag van het geloof. We kennen slechts twee sacramenten: doop en avondmaal. De doop verenigt ons met God de Vader, Jezus Christus en de Heilige Geest. Het avondmaal is een gedachtenis maal. Tijdens het eten van het brood en het drinken van de wijn gedenken wij Christus die stierf aan het kruis. Het avondmaal is gekoppeld aan Goede Vrijdag wanneer we de dood van Jezus gedenken. In de kerkdienst draait alles om de verkondiging van het Woord dat vlees geworden is in Jezus Christus. Het Nieuwe Testament wortelt in het Oude Testament. In de kerkruimte staat de plaats van de Woord verkondiging centraal. Afbeeldingen, ikonen ondersteunen het Woord. Protestanten onthouden zich van beelden en heiligenverering. Wie gelooft in God houdt vast aan de verbondenheid met God tot in de dood. We leven vanuit Gods hand tot in Gods hand. Jezus is het licht der wereld. De navolging van Jezus maakt ons leven uit.
Het protestantisme is internationaal matig georganiseerd. In Genève zetelt de secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken. Deze speelt nauwelijks een rol. In de wereld is de positie van de katholieke Paus dominant. Protestanten zijn niet pausminded. Wel heb ik de invloed ervaren van Hans Kung en Edward Schillebeecks, die gepoogd hebben bruggen te slaan tussen katholicisme en protestantisme. Paus Johannes de 23e was een gebeurtenis.

We staan nu stil bij het boek van Alec Ryrie. Door dit dikke boek maken we nu een wandeling. Het protestantisme is geen paradijs van vrije meningsuiting maar eerder een niet vastomlijnde ongedisciplineerde gedachtenwisseling. Bij tijd en wijle hebben protestanten het opgenomen tegen hun heersers of hen zelfs afgezet. Het leven is op zijn kop gezet door Gods genade. Dat spoorde Luther aan zich te binden aan het gezag van de Schrift. De kracht van de twee principes: het geloof alleen en de Schrift alleen ligt in het woord alleen. Luther baseerde zich op twee autoriteiten die volgens hem nauw met elkaar verbonden waren:zijn eigen geweten en Gods Woord. De kerk is volgens Calvijn een nieuw Israël waarin wij elkaars broeders en zusters hoeders moeten zijn.

Volgens Luther hebben vorsten geen gezag over de ziel van hun onderdanen, aangezien de ziel alleen onder de jurisdictie van God valt en er geen enkele aardse macht is die haar ergens toe kan dwingen. Castellio raakte in conflict met Calvijn over tolerantie Zijn tolerantiebegrip was reëel, eerzaam en kostbaar maar nog ver verwijderd van wat we tegenwoordig onder echte godsdienstvrijheid verstaan. Als de leugen de plicht heeft de waarheid te tolereren dan heeft de waarheid nog niet de plicht de leugen te hoeven tolereren. Toen de Nederlandse Republiek in 1588 was opgericht werd gewetensvrijheid een van de grondbeginselen. Er was een calvinistische kerk maar niet-calvinistwen hadden beperkte burgerrechten. Voor handel zou intolerantie een ramp zijn. In de 17e eeuw mochten Lutheranen en Joden eigen openbare gebedsruimten bouwen. Menno Simons de inspirator van de Mennonieten was pacifist en afwijzer van geweld. DE Nederlanden tolereerden de Mennonieten blijmoedig. Vanaf de 15e eeuw werden heksen gerechtelijk vervolgd. Hekserij was ketterij die wortelde in een verbond met de duivel. Alle religieuze groeperingen vervolgden de heksen. Protestanten vonden dat heksen terecht ter dood veroordeeld werden. Volgens Exodus 22:18 zult gij een tovenares niet in leven laten. Halverwege de 17 eeuw kreeg men meer te doen met de arme drommels die van hekserij beschuldigd werden. De vervolging van heksen begint uit te doven. Cromell was toleranter maar maakte een uitzondering voor katholieken. Zelfs tegenover moslims stond Cromwell tolerant. De Quakers olv George Fox waren een interessante protestantse sekte. Hun belangrijkste doctrine is dat de waarheid-het innerlijk licht-in hen schijnt. Quakers lieten zich leiden door het levende Woord. Extatisch schudden, trillen, schreeuwen, huilen en schuimbekken waren normale zaken tijdens hun bijeenkomsten.. De Pilgrim Fathers waren niet geïnteresseerd in de nieuwe wereld maar wilden ergens naartoe waar ze zowel Engels als vrij konden zijn.

Ter ondersteuning van de koloniale inspanningen stelde een Engelse prediker de volgende handels voorwaarden voor. In ruil voor een klein stukje ongebruikt land, wat tabak, pelzen en vis konden de kolonisten de Indianen geven: beschaving voor hun lichaam en Christendom voor hun ziel. John Eliot was de beroemdste protestantse zendeling van de 17e eeuw. Lutheranen vonden dat de zendingsopdracht exclusief bedoeld was voor de apostelen. De Calvinisten vonden dat de zendingsopdracht nog steeds van kracht was. Calvinisten hadden bepaalde opvattingen over het einde van de wereld. Het pausdom moest worden beeindigd.  De Joden moesten zich bekeren. In Amerika meenden de Calvinisten dat de Indianen afstamden van de tien verloren stammen van Israël.

In de 18e eeuw was August Hermann Francke de grootste godsdienstige entrepeneur van de Pietische revolutie. Hij richtte een weeshuis op. Hij stuurde ook twee Duitse zendelingen naar de Deense kolonie Tranqubar. Volgens Spener blies het pietisme nieuw leven in de liefdesrelatie met God. Zinzendorff ontpopote zich als zendingsman. Onder de Moravische broeders. Men trok op naar Groenland. Men trok ook op naar Jamaica, Suriname, Guinea maar ook Zuid Afrika. John Wesley grondlegger van de Methodisten trok op naar Georgia in de VS. Wesley voelde dat de verlossing ook hem ten deel was gevallen: Gods rechtstreekse geschenk aan hem. Het methodisme groeide snel en flexibel.

De slavenhandel is als misdrijf helaas nauw verbonden met het protestantisme. Paulus leerde ons dat het onderscheid tussen slaaf en vrij mens in Christus verdwijnt. De rechter Samuel Sewail protesteerde tegen de slavenhandel. Ook John Wesley sprak zich uit tegen de slavernij. Ook de Quakers verzetten zich tegen de slavernij. Nederland hield tot 1863 vast aan de slavernij. Protestanten riepen op te leven naar het Woord: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet. Protestanten waren verdeeld. Een groot deel van het oude puriteinse establishment van New England richtte zich op rationalistische doctrines zoals het unitarianisme. In de 19e eeuw rationaliseerde zich het protestantisme. Volgens Schleiermachter draait het in de religie echter niet om hoe we handelen of denken maar om hoe we ons voelen: de hemelse vonken die opstijgen wanneer een heilige ziel door het universum wordt beroerd. Er kwam meer ruimte voor vrijzinnige ideeën. Delitzsch beweerde dat het Oude Testament was gebaseerd op oudere babylonische teksten. In de 20e eeuw heeft de Bekende Kirche in Duitsland zich door de theologie laten leiden: de Schrift, de historische geloofsbelijdenissen en de rechtvaardiging door het geloof alleen. Niemoller verwierp een compromis met de Nazi’s. Karl Barth was de grootste protestantse theoloog.  Als Calvinist stelde hij zich veel sceptischer tegenover de staatsmacht. God is radicaal anders. De mens is verdorven.  Alleen goddelijke openbaring en genade overbruggen de kloof tussen god en wereld.

In de 20e eeuw gaat het proterstantisme gestaag achteruit. In Europa bloeden de kerken leeg. Het conservatieve christendom in de VS biedt een tegenaanval. Het fundamentalisme raakt in opmars. De gebroeders Niebuhr in de VS trachten moderne wetenschap, bijbelkritiek te verenigen met essentiële punten van het evangelie. Billy Graham probeerde een evenwicht te vinden. Hij zocht verzoening. Bonhoeffer propageerde het religieloze christendom. De wereld moet vanaf het kruis in kwetsbaarheid gediend worden. Martin Luther King bestreed de ongelijke burgerrechten. Hij verkoos net als Ghandi geweldloosheid. Geweld leidt tot nederlaaag. Het Robinson trachtte in de geest van Bonhoeffer Honest to God te zijn. Christelijke ethiek, taal en beeldspraak moeten aangepast worden aan de snel veranderende samenleving. Secularisme is niet onze vijand maar Gods wil voor een wereld die volwassen is. De Wereldraad van Kerken in Uppsala (1968) kozen King en Bonhoeffer als gidsen. De wereld bepaalt de agenda. Er werd gekozen voor anti-imperialisme en anti-racisme. Er werd scherp geprotesteerd tegen de Vietnamoorlog. In de VS werd Jimmy Carter president. Hij was een bonafide, wedergeboren en evangelische protestant. Kwesties als abortus zaaiden grote verdeeldheid onder de protestanten.

In de 20e eeuw groeit het protestantisme uit tot een wereldreligie. Let op Afrika. Er ontstaan nu zwarte kerken. Beyers Naude bond de strijd aan met de apartheidspolitiek in Zuid Afrika. Desmond Tutu leidt de burgerlijke ongehoorzaamheid in. Hij hekelt het apartheidsregime. Johan Heyns verzette zich tegen de apartheidspolitiek. Apartheid is zonde. Hij werd vermoord.

In Korea kwam het protestantisme goed van de grond. De Minjung kwam van de grond. Minjung is een soort bevrijdingstheologie. Mensen die onder aan de sociale ladder staan hebben nu voorrang. In China besluit Deng de controle op het leven van Chinese onderdanen op microniveau lost te laten. Het protestantisme krijgt een herkansing.

Inmiddels behoort een kwart van alle christenen tot de Pinksterbeweging. De werking van de Heilige Geest staat nu centraal.

De bloei in Zuid Amerika is enorm. Heel bekend werd de predikant David du Plessis. Hij zocht ook toenadering tot andere kerken. Ook in Afrika sloegen de Pinksterkerken aan. Pinksterkerken beginnen rechts maar schuiven in de zorg voor armen naar links.

Het protestantisme zal in China en Afrika nog verder uitgroeien. Het is op wereldnivo zwak georganiseerd. Het protestantisme blijft voor katholieken een uitdaging. Het protestantisme is overwegend rechts. Het is jammer dat Bonhoeffer, Robinson, King e.a. toch te weinig aandacht krijgen. Een gezond liberaal protestantisme is nog niet in zicht. We hopen en vertrouwen dat het protestantisme in de toekomst een serieuze gesprekspartner mag worden. We zullen evangelie, moderne wetenschap, menselijk inzicht, visie op de toekomst met elkaar moeten verbinden.

Oproep!

Oproep!

Stichting SOS
Boompjes 582
3011 XZ Rotterdam
NL92INGB0004871159

Rotterdam, 23 mei 2017

Beste mensen,
De Stichting SOS bestaat al weer bijna 10 jaar. Ik verzocht toen een aantal vrienden om de SOS te helpen van de grond te komen. Dat lukte goed maar ik had niet voorzien dat een aantal mensen die ons steunden kwam te overlijden. Daardoor komen we nu in moeilijker situaties. Wellicht ziet deze of gene nog mogelijkheden meer bij te dragen.

We zijn inmiddels verhuisd van Eemstein naar de Egelantierstraat. Verhuizen kost altijd zorgen. Maar ieder doet zijn best. De Somaliërs maakten door de verhuizing een kleine inzinking door. Maar men gaat weer moedig verder. Heyplaat duurt nog steeds voort.

Illegalen leven voort. Zij kunnen gelukkig profiteren van het beleid van de burgemeester. De IND blijft immer ondoorgrondelijk. Dezer dagen weer eens een gesprek met de Marokkaanse consul-generaal.

De Doucegroep kwam dezer dagen weer bijeen. Met de transgenders gaat het gelukkig beter. Met de pedofielen gaat het redelijk. Een van hen geniet nu van meer vrijheid: mag overdag vrij reizen.
De kabinetsformatie volgen we met interesse. Ik vind het jammer dat de koning nauwelijks nog een rol speelt. Maar het zij zo. Een van onze mensen die onlangs overleed was vurig voorstander van het voltooide leven. Ingewikkeld onderwerp. De stijgende verantwoordelijkheid voor het eigen leven speelt een grotere rol. The mind of the universe op zondagavond is bar boeiend. Ik hoop dat jullie het goed maken.
Gedenk de SOS NL92INGB0004871159

Groot is onze dank met hartelijke groet,

Alma Kikkert, Nico Binnendijk en Hans Visser

Bruid van de Maas

Bruid van de Maas

Rotterdam Bruid van de Maas | Han van der Horst

Vergeleken met andere boekwerken over de historie van Rotterdam valt dit boek tegen. Soms te oppervlakkig en niet zo diepgaand. Moeilijk vind ik het dat de auteur soms te weinig vanuit de context schrijft. Hij wijdt ook aandacht aan de historie van Perron 0. Maar ook nu gaat hij om de context heen. Kernvraag is: hoe waren de verslaafden omstreeks 1985 er aan toe in de stad. Je kunt niet over Perron 0 schrijven vanuit de situatie 30 jaar later.
Verdrietig is het bericht over Anneke Jans uit Brielle die ter dood werd veroordeeld wegens haar doperse verwantschap.
Boeiend was pastor Huibert Duifhuis die als een vrijzinnige katholiek met protestanten omging. De beeldenstorm ging aan Rotterdam voorbij. Interessant is de opkomst van koffiehuizen waar men de krant kon lezen. Koffiehuizen zijn een prachtig model voor ontmoetingsplaatsen van mensen. Een mens kan zich zelf zijn. Dat was ook het geheim van de koffieruimte op Perron 0
Langdurig moesten de mens rondkomen met aardappelen en reuzel. Vlees, vis, kaas en eieren waren nog luxe.
In de oorlog gold dat je niet zonder een redelijk doel op de openbare weg mocht bevinden. In de eerste jaren van Fortuyn werden ook mensen opgepakt omdat ze zonder redelijk doel in de openbare ruimte bevonden. Fortuyn zou dat niet geapprecieerd hebben. Maar hij was al vermoord. Met de mensen die hij in de slotdagen aantrok als aanhang was het niet goed gesteld. Zij bevonden zich zonder redelijk doel in de politieke ruimte.

Onze vroegste voorouders

Onze vroegste voorouders

Algemene geschiedenis van Nederland 1 – Onze vroegste voorouders; De geschiedenis van Nederland, tot 5000 v. Chr.
| Leendert Louwe Kooijmans

Hoe verging het onze voorouders in het stenen tijdperk.
Waarom werd een lichaam begraven? Neanderthalermensen waren bedroefd bij het overlijden van hun groepsgenoten. Deze emoties vinden we ook bij chimpansees en olifanten. In grotten werden muurschilderingen gevonden.
De eerste kunst lezen we af van kralen of hangers die door oker rood gekleurd waren. Persoonlijke identiteit is bij uitstek zichtbaar waar mensen na hun overlijden individueel zijn begraven. Emotionele motieven en affiniteit met overledenen of hun positie speelden een belangrijke rol. Mensen gaan elementen uit de hen omringende natuur en ook zich zelf herkenbaar uitbeelden. Aangenomen wordt dat Venus-beeldjes rituele of zelfs magische relaties bezaten met betrekking tot de vrouwelijke vruchtbaarheid. Het laat zich denken dat de mensen de fauna als geanimeerd ervaarden, voorzien van geestkracht. Sjamanen hadden spirituele krachten die via magische handelingen voor de gemeenschap middelaars waren in de transcendente contacten.
We hebben in Zuid Duitsland twee fluiten gevonden van circa 40.000 jaar voor Christus.
De haard, tent en naaste omgeving zijn de fysieke afspiegeling van de familie. Het is de weerslag van wat met domesticity wordt aangeduid, organisatie van groepen in zelfstandige huishoudens.

Het meest vernieuwende misschien wel het uitgebreide gebruik van hout en plantenvezels als grondstof voor hun uitrusting, van boomstamkano’s tot visnetten. We hebben kunnen vaststellen dat in de geschiedenis de warme golfstroom naar het Noorden op gang is gekomen. De Noordzee rukte op naar het Zuiden en maakte contact met het rivierdal van de Rijn (het Kanaal). Engeland raakte geïsoleerd.

In Europoort vonden we op tientallen meters diep de kampplaatsen op de toppen van lage duinen. Uit circa 8000 jaar voor Christus. De kampplaatsen waren van jagers. Er was sprake van voedselplanten: knollen, wortels, uien, vruchten, noten, bessen, paddenstoelen en bladgroente. In Drente en Hardinxveld vonden we kano’s van hout gemaakt. Aan onze voorouders werd speciale betekenis toegekend. In de vruchtbare Halvemaan richtten de jagers heel vroeg vaste woonplaatsen in met op steen gefundeerde hutten met een accent op een opmerkelijke voedselbron: wilde granen. Langzaam ontwikkelt zich akkerbouw en veeteelt. Klassieke huisdieren zijn: schaap, geit, varken en rund. Mensen gaan meer en meer structuur geven aan hun gemeenschappen. Mensen hadden behoefte aan voedselsurplus voor het geven van feesten. Peulvruchten als erwt en linze waren geliefd. De uitgestrekte streppen waren het domein van de gazelle. Mensen leren touw te maken. Mensen leren wennen aan vaste woonplaatsen. Voor vrouwen was dit veel praktischer. Mensen maken sikkels om te oogsten en maken maalstenen, vijzels en stampers. Ze maakten sieraden als zichtbaar teken van de persoonlijke identiteit. Sjamanen die als intermediair optreden tussen mensen en hogere machten winnen aan betekenis. Het samengaan van gerst en bakken werd aanleiding om aan het brouwen van bier te denken. Doden werden onder de vloer van het huis begraven. Het rundvee werd reeds gemolken. Men deed ook aan bemesting. Helaas raakten de mensen ook slaags met elkaar. Konflikten werden uitgevochten. In massagraven werden sporen van geweld op de gebeenten aangetroffen. De jagers van Swifterband (Flevopolders) kenden huisdieren en verbouw van granen (4000 jaar voor Chr.) Huisdieren waren varkens en runderen. In Schipluiden en Ypenburg troffen we onderkomens aan met erven die van een hek voorzien waren. Mensen gebruiken de trek kracht van runderen voor ploegen. Mensen gingen ook offeren.

Joris Luyendijk

Joris Luyendijk

Joris Luyendijk | Kunnen we praten

Joris Luyendijk verraste ons met een leuk boekje.
De markt weet het eigenlijk altijd beter, zeiden ze, en dan citeerden zij de Amerikaanse oud-president Reagan: De overheid is niet de oplossing voor uw problemen. De overheid is het probleem.
De kern draait om solidariteit. Het gaat altijd om het wegvallen van solidariteit tussen landen, tussen burgers en binnen organisaties.
Neoliberaal betekent dat uiteindelijk alles draait om een zo klein mogelijke rol voor de overheid en zoveel mogelijk concurrentie via de markten.
Luyendijk staat uitvoerig stil bij migratiepolitiek. Hij probeert de critici te verstaan. Terecht stelt hij de vraag: hoe zullen immigranten omgaan met vrijheid en gelijkheid als ze in hun land van herkomst daar nul ervaring mee hebben.
Wilders, Trump en de Breziters zeggen in feite het zelfde tegen hun kiezers als gevestigde technocraten van de gevestigde orde tegen wie ze zich zo afzetten: vertrouw ons maar. Ga rustig slapen. Wij gaan het regelen.
Luyendijk zegt in Arabische dictaturen geleerd te hebben dat democratie meer is dan verkiezingen. Het gaat vooral over een diep gevoel van veiligheid en het vertrouwen dat iedereen met macht zich aan de regels zal houden
Luyendijk maakt zich zorgen over de moslims onder de migranten. Uit onderzoek is echter gebleken dat de Islam in West Europa een eigen ontwikkeling doormaakt. Het is inderdaad voor moslims wennen om te leven in een multi religieuze samenleving. Maar dat lukt heel behoorlijk. Natuurlijk zullen op elkaar wonende moslims langduriger vasthouden aan eigen cultuur van samenleving. Soms ervaren zij tekorten door slecht opgeleide imams. Er is niet aan te ontkomen dat kleine groepjes moslims verradicaliseren. Dat is zorgelijk en vraagt aandacht. Denk bv aan de voorsteden van Parijs. In Nederland moeten we scherp opletten wat er gebeurt onder moslims die zuchten onder afwijzing, werkeloosheid en armoede.

Wat is waarheid?

Wat is waarheid?

n.a.v. Johannes 18:33-39

De kruisverheffing van Jezus is zijn troonsbestijging als koning. Pilatus begrijpt daar niets van. Hij vraagt of Jezus inderdaad de koning der joden is. Jezus antwoordt dat zijn Koninkrijk NIET van deze wereld is. Jezus is in de wereld gekomen om van de WAARHEID te getuigen. Pilatus raakt verder in opperste verwarring. Hij vraagt: wat is WAARHEID? Daarover willen we het hebben.

WAARHEID betekent: wat vast ligt. Wat echt is. Waarheid heeft betrekking op Gods werkelijkheid. God is de WAARHEID. Deze waarheid schenkt leven. Waarheid is betrouwbaarheid. God is waar. Hij doet wat Hij zegt. God keert zich af van leugen en bedrog. God is trouw en daarom is Hij waar. Jezus is gekomen om van deze waarheid te getuigen. Daarom is Jezus zelf de weg, de waarheid en het leven. Zijn koningschap rust op de Geest van God. Op het moment dat de paaslammeren geslacht worden zegt Pilatus tegen het volk: zie uw koning. Dan wordt er geroepen: weg met hem, kruizigt hem. De woorden van de profeet Jesaja worden werkelijkheid. De lijdende knecht des Heren die veracht wordt. Hij draagt onze ziekten en smarten. Hij wordt als lam ter slachting geleid. Hij draagt onze zonden. Pilatus laat Jezus aankleden als koning. Hij zegt tegen het volk: zie de mens. Maar het volk roept: weg met hem, kruizigt hem. De koning wordt opgehangen. Hij is van God gekomen..Koning naar de Geest van God. Zijn Rijk is niet van en uit deze wereld maar wel bestemd voor deze wereld. Jezus is de waarheid. Wij zijn geroepen om waarheid te doen: nl het gebod van Christus vervullen. Het ware licht van Jezus is het licht van ons leven. Wie uit de waarheid van Christus is, is uit God. Wij leven in een wereld die door leugens, nep, bedrog wordt geregeerd. In de politiek hebben we daar bijna dagelijks mee te maken. Met waarheid wordt gesjoemeld. Onze kranten staan daar vol van. Virginia Woolf schreef eens: het vreemde van het leven is dat niemand er ooit een kloppend verslag van heeft gemaakt. Het leven klopt niet. Dat is wat ons verontrust. Er zit storing op ons leven. Mensen maken ruzie en beschuldigen elkaar. Waarheid is ver te zoeken. Het leven is vaak zo onecht en bedrieglijk. Ja,wat is waarheid? God zelf is betrouwbaar en wil ons leven laten delen in het ware leven van Jezus. Hij is betrouwbaar en echt.Pilatus doet een poging om Jezus te verstaan. Maar het lukt niet. Hij staat onder druk. De leugen regeert: kruizigt hem. Dat is de diepe tragiek van het niet kloppende leven. Het volk Israël en de kerk zijn daarin vastgelopen. Jezus is de waarheid en wil zijn Rijk vestigen op deze aarde. Maar hij wordt afgewezen en gedood.  Zo is het velen vergaan die Jezus navolgden. Jezus is lijdende knecht des Heren die als lam ter slachting wordt geleid. Dat is het grondprincipe van ons leven. We zullen Jezus geboden volgen: omzien naar de naaste, het liefhebben van de vijand, omzien naar de arme, de hongerige, de dorstige, de gevangene, de vluchteling. Dat moet altijd onze politieke keuze bepalen. Geen baas willen spelen, niet de macht van geweld en kapitaal.. Geen angst voor moslims. Ook zij geloven in Jezus vertelt de Koran. Ik besef dat het leven vaak niet klopt. Ziekte, dood, pech, verlies, vervreemding. Dat alles kan het leven moeilijk maken. Toch is Jezus daarin afgedaald. Hij opent de weg van waarheid en laat ons niet in het duister achter. Hij schept leven in het licht. Zijn dood is doorgang naar het leven met God. Zijn betrouwbaarheid blijft overeind. Heb daar vertrouwen in. Laat je niets wijsmaken/De waarheid leidt je naar Gods Rijk op aarde. Het gaat om de liefde voor de medemens. Dat leidt tot echt leven. Getuig van de waarheid en doe de waarheid. Gods trouw waakt over u.

Fascisme

Fascisme

Populisme wordt soms gelijk gesteld aan fascisme.Dat is begrijpelijk maar toch onwaar.Het fascisme dat we leerden kennen bij Mussolini en Hitler laat zich niet zo gemakkelijk herhalen. Desalniettemin kan niet ontkend worden dat het populisme kanten kent die zorgwekkend zijn.Populisme drijft in demokratisch vaarwater. Demokratie houdt in dat diverse stromingen met elkaar besturen. Diversiteit houdt in dat getracht wordt gedachtengoed van diverse groeperingen te verenigen. Demokratie betekent dat mensen en groepen moeten leren communiceren. Dat valt niet mee maar is wel noodzakelijk Populisten vertonen de neiging tot onverdraagzaamheid. Mensen worden niet altijd als gelijken bejegend. Genadeloos verzet tegen moslims, migranten etc. baart zorgen. Discussie met moslims en bestudering van migratie is noodzakelijk. Maar je kunt deze mensen niet wegdenken. Angst is altijd een slechte raadgever. We zoeken uit waarom zoveel Afrikanen naar Europa willen, we diskusseren met de Islam over hun relatie met andere religies. Mensen zijn gelijk van waarde. Het kan niet zo zijn dat eigen volk alleen van waarde is. Uiteraard mag ieder hechten aan zijn groepskomaf. Maar de wereld is zoveel groter dan mijn groep en volk. We zijn geroepen het menszijn in gemeenschappelijkheid te beleven. We kunnen ons niet tegen elkaar afzetten. Natuurlijk heeft elke groep belangen maar deze kunnen niet behartigd worden door geen ruimte te geven aan anderen. Anderen willen en doen ook mee. Het eerst eigen volk riekt naar fascisme. Dan wordt er patriottisch gedacht, er wordt geschreeuwd in motto’s en slogans vervullen de ruimte. Laat je niet leiden door angst voor de ander. Jouw behoefte aan veiligheid grenst aan die van de ander. Demokratie houdt in dat je elkaars rechten eerbiedigt. Het gevaar van populisme is dat demokratie ondermijnd wordt. Natuurlijk kennen we allen de neiging ons te verzetten tegen wat vreemd is. Maar het is een uitdaging het vreemde te leren begrijpen en doorgronden. Populisten hechten aan hun leiders. Deze hebben vaak teveel macht en menen te moeten gaan denken voor het volk. De leiders moeten vooral krachtig en veelzeggend zijn. De macht van de leider moet worden beperkt. Er wordt in gemeenschappelijkheid bestuurd. Leiders kunnen zich vergissen. Ze moeten vast niet op onverbiddelijke trouw rekenen. Gevoel en verstand moeten samengaan. Populisten zullen rekening moeten houden met andersdenkenden en andersgelovigen. Populisten vragen om vrijheid die ze anderen vaak niet gunnen. Belangrijk is om kunstenaars, intellektuelen, romanschrijvers, zangers en filosofen te verstaan en ruimte te geven. Het is niet gepast groepen en mensen apart te zetten. Er zal meer geïnvesteerd moeten worden in landen die nu geplaagd worden door korruptie en armoede. Partijen die dat niet doen zullen zich uiteindelijk zelf uitschakelen. Je bent in deze wereld met anderen naar wie je moet leren luisteren. Uiteraard mag je anderen uitdagen en tot de orde roepen. Demokratie vraagt echter om respect voor elkaar. Partijen als Leefbaar en PVV hebben niet mijn hart gestolen. Maar toch ben ik geroepen hen te verstaan en als nodig tot de orde te roepen. Populisme moet ontdaan worden van elementen die rieken naar fascisme. Leef je in in de lotgevallen van migranten, probeer de Islam te verstaan. Leer van Israël dat de Palestijnen dooddrukt.

Moet kunnen

Moet kunnen

Moet kunnen; Op zoek naar een Nederlandse identiteit | Herman Pley
De ware burgermoraal: hard werken, zuinigheid, soberheid, zelfredzaamheid en onafhankelijkheid. Johan Huizinga zei in de jaren dertig: ongeveer alles van Nederland en zijn bewoners kan verklaard worden uit de strijd tegen en het profiteren van water. De navolging van Thomas a Kempis is een leerboek in zelfvernedering teneinde de nabijheid van God te kunnen voelen. Erasmus en later Coonhert betoogden met groot gezag dat een tolerante houding tot de wezenskenmerken van de mens behoorde. Volgens Coornhert hoorde godsdienstvrijheid gepaard te gaan met vrijheid van spreken en publiceren. Holland is een land waar men meer naar winst vraagt dan naar eer. Descartes zei: Dieu cree le monde mais les Hollandais creerent la Hollande. Volgens Huizinga kan een waterland niet zonder zelfbestuur in eigen kring. Zo worden wij Hollanders bot genoemd en te lomp voor de hogere vormen van beschaving. Volgens Alvarez werken internationale handelscontacten niet alleen gedogen in de hand maar ook mededogen.  Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde Nederland zich tot moreel laboratorium voor nieuwe levensvormen en geavancerde ethiek. De lange tradities in tolerantie en gedogen, tezamen met die van profijtelijke goedertierenheid hebben daarbij terdege geholpen. Denk aan experimenten met drugbeleid, abortus, euthanasie, homohuwelijk.

Verbeeld je maar niets, doe maar gewoon, denk maar niet dat je meer bent dan ik. Bij ons zijn de individuen eigengereid, ze willen elke hiërarchie passeren. Individualisme en persoonlijke confrontaties zijn aan de orde.

Het boek van Pley is boeiend, interessant en humoristisch.

Rampzalige nacht (de komst van Trump)

Rampzalige nacht (de komst van Trump)

Om drie uur vannacht begreep ik dat Trump ging winnen. Rampzalig!!!! Voor de democratie is het heel erg jammer. Het gaat niet goed met de democratie: de helft plus een. Ook bij ons is democratie niet meer wat het was. De verrechtsing in de wereld neemt toe: afkeer van migranten, hetze tegen de Islam, het geld rolt in verkeerde richting, veel geschreeuw. Ik word meer voorstander van sociocratie. Niet langer de helft plus een. Met elkaar leren discussiëren, naar elkaar luisteren, afzweren van geweld en dreiging, met elkaar rekening houden. Wat voelt en denkt de ander. Armen krijgen voorrang. Je oefent je in het nemen van besluiten die breder dan in je eigen kring worden beleden. We oefenen ons in beleid waarin je rekening houdt met anderen. Migranten, vluchtelingen, andersdenkenden worden niet uitgesloten. De Islam wordt als zustergodsdienst beschouwd. We gaan met elkaar nadenken over hoe we de tegenstellingen in het nabije Oosten, (joden en Palestijnen), elders in de wereld (fanatieke Islam, structurele armoede) kunnen overwinnen. Dat wordt een lange en moeizame weg van luisteren naar elkaar, oefening in het doorberekenen van ander mans belangen. We beëindigen dictaturen. We kiezen niet langer voor dreiging en geweld. We moeten door een deur met Chinezen, Taliban, IS, opstandelingen, man en vrouw op basis van gelijkwaardigheid.
Het was een slechte nacht. Vele idealen en dromen lijken vergeefs. Maar we geven de moed niet op. Heb je naaste lief. Heb je vijanden lief. Beantwoord kwaad met goed.

Voltooid leven

Voltooid leven

Het leven beschouw ik als een geschenk van God die de grond is van mijn bestaan. Voor dat geschenk draag ik verantwoordelijkheid. Mijn leven is niet zonder het leven van anderen dichtbij en ver weg. Het leven is afhankelijk van planning, keuzes, toeval. Gezondheid is een integraal onderdeel van het leven. In mijn opvoeding kan ik leren met gezondheid om te gaan. Niet alle mensen hebben evenveel geluk. Soms wordt het leven door pech beïnvloed. Voor een gelovig mens biedt God perspectief. Er is toekomst. Een mens wordt geroepen barmhartig, rechtvaardig en hoopvol te zijn. Je geeft een bepaalde invulling aan je leven. Dat leven kent beperkingen. Je weet en kunt niet alles. Je doet verkeerde keuzes. Je kunt slachtoffer worden. Je kunt moe worden van wat er in je leven gebeurt. Hobby’s, werkzaamheden, kunst, religie en omgang met anderen kunnen het leven opvrolijken. Je bent jong, je wordt ouder en tenslotte kom je in de nadagen van je leven. De geestelijke en lichamelijke gezondheid wordt minder. Een mens beseft dat hij eens zal sterven. De gelovige mens kan vasthouden aan Jezus in wie de barmhartigheid van God ons nabij gekomen is. Hetzij wij leven, hetzij wij sterven, onze verbondenheid met Jezus blijft. Dat geeft een zekere vertrouwdheid met het bestaan. De samenleving bemoeit zich vergaand met je leven. Studie, werk, rust en ontspanning. Je wordt met pensioen gestuurd. Artsen en ziekenhuizen staan klaar om je van kwalen af te helpen of ermee te leven. Het blijft niet optimaal. Ouderdom doet je wankelen. Niet alles kan en wil meer. Je beseft dat je leven voltooid raakt. Ik doe een keuze: zolang ik geestelijk nog redelijk in orde ben kies ik ervoor door te leven. Niet ontkend kan worden dat je uit het leven raakt. Je kinderen hebben hun eigen leven, vrienden vallen uit en sterven en je stelt vast dat het leven eenzamer wordt. Je behoeft hierin niet te berusten. Een mens is vindingrijk. Er vallen nog plezierige dingen te beleven: een vakantie, het lezen van een boek, het luisteren naar een cd, het kijken naar TV, bij iemand op bezoek gaan. Veel is afhankelijk van intieme relaties die je nog mag beleven. Je bent niet alleen. Maar ik besef dat veel medemensen het niet zo goed hebben als ik. Zij beleven het leven als een zware dobber. Toch kan ik mezelf voorstellen dat het leven afneemt. Je leeft op je zelf, geen partner meer, er telefoneert niemand meer, je kunt niet meer op bezoek, fietsen en autorijden worden onmogelijk, ik kan moeilijker lezen, de wereld raakt op afstand. Ik ben God dankbaar voor wat hij geschonken heeft. Maar ik zeg tegen God: het is welletjes geweest, ik ga nu liever slapen en word liever niet meer wakker. Er is vereenzaming die absoluut wordt. Ik wil het leven aan God teruggeven. Ik denk aan de pil van Drion. Ik ontmoette hem eens. Hij prees mij de hemel in wegens mij drugbeleid. Die pil zou ik willen slikken als ik denk dat het genoeg is geweest met mijn leven. Ik heb geen zin geestelijk in de war te moeten raken. Ondragelijke ziekten wil ik liever niet dragen. Ik blijf wel met God in gesprek. Ik wil de verantwoordelijkheid voor mijn leven zo lang mogelijk dragen. Maar ook dat raakt voltooid. Ik zou als Elia ten hemel worden opgenomen. Nu heb ik nog een partner, kinderen, vrienden. Er zijn nog mensen die op me wachten. Maar nogmaals er is het moment dat het voltooid is. Dan hoop ik op een humane wijze te mogen sterven en mijn leven in Gods hand te geven.

Het oerboek van de mens

Het oerboek van de mens

Religiositeit behoort tot de standaarduitrusting van de mens. De auteurs Carel van Schaik en Kai Michel zijn agnost maar zeer gefascineerd door de verhalen uit het Oude en Nieuwe Testament. Het gaat in de bijbel om de homo sapiens. Opgravingen laten zien dat geweld onder mensen een alledaags verschijnsel werd, dat mensen kleiner werden,vaak honger leden en jonger. De auteurs maken onderscheid tussen de biologische en culturele kant van religie. Volgens de auteurs brengt de ene, enige, unieke God die beeldloos is de mens in geloofsnood.De culturele evolutie maakt dat mensen niet alleen in staat zijn uitvindingen te doen en combineert ze met andere inventies. De biologische evolutie leidt er toe dat de mens zowel fysiek als psychisch in onze leefomgeving past.

In het boek De wijsheid van Jezus Sirach maar ook in de brieven van Paulus wordt gesteld dat de vrouw(EVA) als eerste zondigde waardoor wij allen sterven. De auteurs menen dat de bijbel gelezen moet worden als een reactie op de radicale gedragsverandering van de mens.De mens moet het hoofd bieden aan problemen die voortkwamen uit het nieuwe leven op vaste woonplekken.

De rampen beschreven in het boek Genesis vertonen God als master of disaster.
De auteurs prefereren de cultuur van de jagers.Zij begrepen elkaar blindelings en brachten een grote buit naar huis. De op bezit berustende samenleving van Kain en Abel bracht concurrentie, ongelijkheid, geweld in de wereld. De auteurs vinden dat de jagers cultuur het altruïstische gedrag bevordert, ik help mijn familie, voor wat hoort wat, wederkerigheid. Er zit in de bijbel een tegenstelling tussen God als geweldenaar en God als barmhartige vader.

Religie is bepaald geen tijdsonafhankelijke, onveranderlijke entiteit. De individuele beleving van religie verschilt van mens tot mens Religie is een het resultaat van een institutionaliseerd proces. God groeide uit tot een hemelse tuchtmeester om onze dierlijke driften in toom te houden. De straffende God is een product van culturele evolutie. Goden duiken op in het verlengde van de landbouwrevolutie. Als de prooidieren zijn verdwenen moeten de mensen vechten om te overleven. Droogte en natuurrampen troffen de mensen hard omdat ze niet meer verder konden trekken. De oude sociale structuren stortten in, de nieuwe leiden tot concurrentie en geweld. Er komen meer infectieziekten. De mensen hadden nog geen ervaring met ziekten. Ze stapelden afval op afval en hun uitwerpselen besmetten het drinkwater. Mensen wisten nog niet van virussen, bacteriën. De daders van de ellende waren de geesten. De geesten werden goden. Er komen priesters die de toorn van goden moeten sussen. God wordt berekenbaar. Hij verbindt zich aan een verdrag (het verhaal van Noach). Mozes introduceert deze God die Israël uit Egypte bevrijdt. Eerst was er onbeperkte bloedwraak. Later werd dat oog om oog en tand om tand. De woorden: heb je naaste lief als jezelf is het hart van de Thora. In de brandende doornstruik openbaart God Zijn Naam: ik zal er voor u zijn. God bleek transcendent. Hij was niet van deze wereld. Hij was onzichtbaar en woonde in de hemel.. De monotheïstische God is een intellektueel meesterwerk. De mensen waren echter vertrouwd met godenbeeldjes om zwanger te worden, om kinderen te baren en melk te produceren. Volgens de auteurs ontbreekt het de monotheïstische God aan vanzelfsprekendheid. Hij is abstract en uit de wereld weggerukt. Directe communicatie met God is nagenoeg onmogelijk. De Thora is een gebruiksaanwijzing voor goed gedrag. Ze wil armoede en geweld, pijn en ziekte voorkomen. Zwakken moeten beschermd worden. Gerechtigheid wordt een goddelijke aangelegenheid. God staat niet aan de kant van de machthebbers. Niet de koningen maar de profeten zijn de sterren van de Hebreeuwse bijbel. De profeten propageren een God die voor zich zelf en de mensen gerechtigheid eist en daartoe zelfs de ondergang van hun staat voor lief neemt. God ziet niet af van geweld. Later in de bijbel ontwikkelt God zich tot een universele God die zich in heel de schepping toont.Mensen spreken met God en leggen Hem hun klachten voor. Jezus zal later psalm 22 citeren: God waarom heb je mij verlaten??

De auteurs maken een verschil tussen de God van vroeger en de God die bescherming biedt en angst verdrijft. Zij ontkennen de medische en pastorale competenties van God. De auteurs ontwikkelen een tegenstelling tussen de God van de Thora en de barmhartige God in de psalmen.

De auteurs zien in Jezus een schoolvoorbeeld van cumulatieve evolutie. Jezus vertelt het verhaal van de verloren zoon.Zijn verzoening is bij uitstek jagersmoraal.

Het bovengenoemde boek vertelt uiterst boeiende dingen over de homo sapiens. Soms doet het recht aan de bijbel. Maar de theologen die de auteurs citeren leiden hen vaak op dwaalsporen. Er worden tegenstellingen gesuggereerd. Maar in de bijbel zit ook ontwikkeling. Jahwe vecht eerst met de afgoden.Een onverbiddelijke strijd. Grote profeten als Jesaja en Jeremia ontwikkelen een godsbeeld dat ons vertrouwder voorkomt. Zij leggen de basis voor het Jahweisme dat uitloopt op God in Jezus. Geweld verdwijnt achter de horizon. Jezus roept de vijanden lief te hebben. Jezus is de lijdende knecht des Heren uit Jesaja. De God van Jezus ontmoeten we ook bij Abraham, Mozes, David. Gods gerechtigheid is alom aanwezig. Natuurlijk gaat God met Zijn tijd mee. Wij herkennen Gods barmhartigheid ook in andere wereldreligies (Islam, Hindoeïsme, denk aan Ghandi) en in het humanisme. God is de grond onder onze voeten. Hij stuwt zijn medeschepper, de mens naar de toekomst van deze wereld.

Tussen admiraals en sultans

Tussen admiraals en sultans

door Yusuf B.Mangunwijaya

Onze goede vriend Jean Paul Westgeest maakte me attent op bovengenoemd boek. Het boek handelt over de koloniale tijden in de regio Halmahera en Ternate.De sultans zetelden op Ternate. De admiraals waren afkomstig uit Spanje, Portugal en Nederland. Het boek schildert ons de lotgevallen van enkele personen uit de voormalige archipel die soms weggedrukt werden door de sultans en kolonialen,die met hun vloten oprukten.Onder de bewoners van de archipel heerste ook verdeeldheid. Men ging elkaar te lijf en snelde koppen van vijanden. Veel herkende ik uit de geschiedenis van de stammen op Centraal Sulawesi waar ik in de jaren zeventig werkte. We maken een wandeling door het boek.
Respect moet worden hooggehouden.Schaamte is een ernstige kwelling.Je moet leren je medemens te waarderen.Je mag hem niet beschaamd maken.

De plaatselijke zeerovers pasten zich in koloniale tijden aan .Zij leerden buskruit en zwaar gietijzer als wapentuig hanteren. De sultan had als een slecht bestuurder talloze scheepsbouwers wreed gedood. Volgens wetten van Ternate is een vorst geen absoluut heerser die kan doen en laten wat hij wil. Ternate denkt dat de kolonialen tegen elkaar uitgespeeld moeten worden.Het gaat hier om mensen van de bijbel.Laten die maar elkaar verscheuren. Een lokaal bestuurder bidt: O Allah,laat niet het bloed van uw dienaar stollen van schaamte en laat zijn blik niet verkild van het vaderland Ternate afwenden.De sultan informeert naar de kolonialen van rood-wit -blauw.Hollanders zijn handelaren,wij kunnen ook handel drijven. De sultan vraagt :dus je mag dat volk niet. De bestuursambtenaar antwoordt:uwe majesteit weet beter dan enige andere rijksdienaar dat gevoelens van mogen en niet mogen geen goede zeilen zijn om het schip van staat voort te stuwen.
De koran leert ons:geeft volle maat als gij afmeet en weegt met de juiste weegschaal Het kan ook gaan om het meten van beleidsbeslissingen en op het afwegen van zaken als oorlog of vrede . Onze vijanden zijn zij die door Allah worden verafschuwd. Maar die vijand kan ook in ons schuilen.Ons hart is geneigd tot alle kwaad Verkeerde wensen en idealen vervullen ons. Deze islamitische kennis is reinigend voor de bewoners van de archipel.

Tijd is verandering,een eindeloos wisselende verandering. Wij hebben maar een taak:die veranderingen te benutten en uit te buiten,hoewel wij mensen dwaze wezens zijn.De Dukun moet als tussenpersoon fungeren tussen de dorpsbewoners en de geestenwereld met de zielen van de afgestorvenen. Wij mensen moeten ons bewust zijn das de gestorvenen ons voorafgingen,dat we nog een komende generatie voor ons hebben. De levende ziet om maar kijkt ook vooruit. De tegenstelling tussen sultans en admiraals bestond vroeger niet.Nu is de werkelijkheid dat de compagnie rooft en moordt.Wij hebben dus ook het recht om te roven en te moorden. De hoofdpersoon in de roman is Oti, een scheepsbouwer. Hij is gekoppeld aan Luma Dara en Tarate. Knap is de manier waarop Oti overrleeft. Hij ontsnapt aan de gevaren. Een man van karakter. De sultan is onberekenbaar.Hij doodt de vorstin.Gruwelijk zijn de moordende Japanners.De kolonialen uit Nederland zijn verschrikkelijk. Tareate houdt van Oti. Otu heeft haar eens gered uit immens onheil. Loema Dara had voor haar gezorgd.

Een mens kan dor zijn als hij geen enkel verlangen meer heeft.Bij de komst van de Japanners ontsnapt Oti met Tarate.

God sprak. Maar de mens vroeg. De mens die vragen stelt is de ware mens. Oti en Tarate weten te ontkomen.

Het boek is geschreven van uit de belevingswereld van de archipelbewoners. Ze leven onder bewind van bestuurders die aanpappen en vechten met de kolonialen. De bewoners zijn soms teleurgesteld in hun leiders. Het boek geeft een betrouwbaar beeld van het kolonialisme in de zestiende eeuw.

Zoektocht naar het Paradijs

Zoektocht naar het Paradijs

Zoektocht naar het Paradijs | Arita Baaijens

Ik ben op zoek naar het legendarische Shambhala, een mytisch koninkrijk waar mensen voorbeldig leven en heel oud worden.Het zou te vinden zijn in het Atlajugebergte in Siberie,het zou gaan om een verborgen vallei omringd door ijzige bergreuzen. Volgens de Altajtraditie bezit alles in de natuur-bergen, bomen, rotsen, water-een spirituele entiteit,waarmee mensen kunnen communiceren.Onzichtbare touwtjes verbinden ons met de maan,de wind,het gras.Goed en kwaad bestaan maar zonde niet. Je lot wordt bepaald bij je geboorte en je kunt er niets aan doen als je een aggressieve inborst hebt. De auteur is gevoelig voor sjamanen.Het zoeken van het paradijs gaat over een gemis,een verlangen naar iets wat de mens ooit bezat en is kwijtgeraakt

De zoektocht van Arita Baaijens doet me sterk herinneren aan de tochten door jungles en over beregen in Centraal Sulawesi.Ook daar werd je opgenomen in de natuur en leerde je communiceren met bomen,gras,water en rotsen. Dat heeft iets hartverwarmends. Zo herinner ik me een paradijselijk meertje in het hoogland van Wana. Een verrukking die me nooit loslaat.

Stalin vermoordde twee miljoen Kazachen om hun cultuur en geloof.Lang duurt het bloemenfestijn niet maar dat is ook niet wat het plantje beoogt. Zonder protest doorloopt het de voorbestemde cyclus.Zaadje ontkiemt,brengt bloem en vrucht voort,plantje gaat dood Waarom zou het voor de mens anders zijn?Waarom ingewikkeld doen over ouder worden en doodgaan?

Vermoord worden midden in het leven is verschrikkelijk.Sterven aan het einde van een volbracht leven is een geschenk.

De wereld is wat mijn ogen ervan maken:een vuur,handen boven oranje vlammen,besneeuwde bergen en een vallei met wilde paarden die dromerig voor zich uit staren.

Uit Griekenland en Indonesie herinner ik me de tochten per ezel en per paard.Je kunt op deze dieren vertrouwen.Ze gaan langs afgronden,baggeren zich door modder maar blijven jou trouw.

De onzichtbare wereld van geesten ligt als een web over en onder de tastbare werkelijkheid.Met woorden roept een sjamaan geesten op of verdrijft ze, spreekt vervloekingen uit of brengen de liefde terug in iemands leven.

Geesten,demonen. zijn speelgoed in Gods handen.Ze jagen geen verlammende schrik aan. Het is als met de geesten van doden. Ze zoeken contact maar beletten je niets.

Nu zit ik onder een overhellende rots in mijn goddelijke eentje op een zacht bedje van lasriksnaalden. Mensenmoe. Mijn hoofd wil niet meer.De regen klettert langs mijn voeten de heuvel Af. Een pittig gekruide lucht van mos en rottend blad stijgt op. Het paradijs blijft een droom, zoals paradijzen eigen is.

Ook kleuren zijn van betekenis:zo staat rood voor vuur,bloed en het leven,blauw voorde hemel;groen kan het voorjaar beduiden of een nieuw begin; geel betekent wijsheid en kennis en wit verbeeldt het zuiverige en eeuwige.

De mens is onderdeel van het bos en alles wat daarin leefde,een dier had het als de mens recht op bestaan tenzij er een absolute noodzaak was om dat leven te nemen.
Kluizenaars overleefden op een dieet van pijnboompitten,boomschors,aardappelen en citaten uit de bijbel.

Baba Zoja kan niet zonder de natuur. Ze loopt elke dag het bos in. Ze ruikt aan mos,schrapt tondelzwam van dode bast,kijkt hoe zonlicht over bladeren wandelt.Onderweg kletst z e met vlinders,bloemen,zonestralen en ze voert gesprekken met de rivier.
Gesprekken voeren met de natuur is een verrukking. Dankbaarheid uiten aan bomen,water en bergen.Zo kan in Nederland opgaan in een zwerm zwaluwen.Soms zou ik een zwaluw willen zijn.

Niet met de rede maar met het hart,want zonder liefde zouden de deuren van het paradijs niet openwaaien.

Wat is wijsheid?Wijsheid is jezelf niet tot middelpunt van het universum verklaren.Je hart laten spreken en doen wat gedaan moet worden. De kunst is te leven op de rand van het mysterie,waar vragen niet op antwoorden wachten maar richting geven aan de zoektocht die nooit r ten einde komt.
Op een dag trek ik van Bada naar Rampi. De tocht is zwaar.Ik krijg bij de afgronden suicidale gedachten.Ik meld dat aan mijn reisleider. Hij maant mij te gaan zitten en stuurt de dragers de jungle in om vruchten te zoeken. Ik ontvang een eenmalig verrukkelijk maal dat ik opeet.Ik kan mij zoektocht voortzetten dankbaar aan de mensen die bij mij waren.