Lezing sociocratisch centrum

In de jaren 70 was ik niet altijd gecharmeerd van Kissinger. Toen ik hem later ging lezen ontstond er meer enthousiasme. Kissinger legde uit wat appeasement is. Appeasement is de voltrekking van een soort kalmerende verzoeningspolitiek,waarin ook concessies worden gedaan ,waarin drukmiddelen worden gebruikt,waarin getracht wordt een hoog gehalte aan waarheid te scoren,en te zien hoe dicht je het doel dat je zelf gesteld hebt kunt benaderen. Het gaat om een vorm van dealen. In sociocratie ervaar ik een deugdzaam middel om de appeasement te volbrengen. Het gaat tussen mensen om macht en contra-macht.Mensen zijn niet berekenbaar,niet betrouwbaar. Mensen verzinnen,liegen en bedriegen. Van sociocratie maak je geen betere mensen. Sociocratie is een middel om communicatie te verbeteren. De kans op verzoening wordt dichterbij gebracht.

Kissinger meent dat de wereldorde haar oorsprong vindt in de vredesconferentie van Westfalen. De uitgeputte strijdende partijen moesten afspraken maken om het bloedvergieten te beeindigen. De vrede van Westfalen was een praktische aanpassing aan de realiteit en niet het gevolg van een uniek moreel inzicht. Ze berustte op een systeem van onafhankelijke staten die er van afzagen zich in te laten met elkaars interne zaken en elkaars ambities in toom hielden door middel van een algemeen machtsevenwicht. Elke staat kreeg souvereine macht over het eigen gebied. Elk van deze staten zou de interrne structuren en religieuze roeping van de andere staten erkennen als een realiteit en ervan afzien het bestaansrecht daarvan te betwisten.

Elders in de wereld laat Westfalen zich niet gemakkelijk toepassen. In China had de keizer de macht over alles onder de hemel. De Islam huldigt een goddelijk gesanctioneerd bestuur dat de wereld verenigt en pacificeert.De principes van nationale onafhankelijkheid,souverein staatsbestuur,nationaal belang en non-interventie blijken effektieve argumenten in de onafhankelijkheidsstrijd tegen kolonisators en voor de bescherming van staten die vervolgens ontstonden. Tijdens het beraad van theologen dat in 1550 door Karel V was bijeengeroepen in Spanje werd vastgesteld dat de rassen die op het westelijk halfrond leefden menselijke wezens met een ziel waren-en dat ze dus in aanmerking kwamen voor verlossing Volgens Luther had elke individuele mens een directe relatie met God,en dus was het individuele geweten-en niet de orthodoxie-de sleutel tot de verlossing. Westfalen bracht vrede tot stand in een reeks afzonderlijke verdragen die in Munster en Osnabruck werden gesloten. Westfalen ziet de staat en niet het rijk,de dynastie of de religieuze overtuiging als de fundamentele bouwsteen van de Europese orde. Het concept van de souvereine staat werd bevestigd. Het recht van elke ondertekenende partij om zijn eigen binnenlands bestuur en religieuze orientatie te kiezen zonder interventie van anderen werd bevestigd .Minderheidsgroepen konden hun geloof belijden en hoefden niet te vrezen voor gedwongen bekering. Het internationale recht(Hugo de Groot) kon de harmonie versterken. Volgens Westfalen zouden Europese staatslieden veiligheid gelijk stellen aan een evenwicht en beperkingen aan de uitoefening van macht. Rusland beleefde de tsaar als de levende icoon van God wiens bevelen niet konden worden geweigerd en als vanzelfsprekend rechtvaardig waren.

Hoe levensvatbaar een internationale orde is blijkt uit het evenwicht dat wordt gevonden tussen legitimiteit en macht.

Hoe verhouden zich legitimiteit en macht. Zoals gezegd is er sprake van macht en contra-macht. Mensen zijn altijd verwikkeld in machtsstrijd. Hier vinden allerlei schermutselingen plaats. Macht kenmerkt het leven en werk. Sociocratie kan betrokken raken in machtsstrijd. Mensen zijn immers niet berekenbaar. Daarom is legitimiteit belangrijk. Het gaat om wetten,afspraken,overeenkom sten. Legitimiteit is een partner van macht. Hier kan sociocratie behulpzaam zijn. We leren ons aan regels te houden. We maken afspraken. We kunnen op elkaar rekenen. Maar dat alles blijft betrekkelijk.

De Islam was een universeel systeem dat de enige waarheid bood De staat kan nooit het uitgangspunt vormen voor een internationaal systeem omdat staten seculier zijn en dus onwettig. In Egypte bleken leger en religie op het platte land sterker dan de midden klasse die op het Tahrirplein demonstreerde voor democratie. Hier komt geen sociocratie aan te pas. In Saoedi-Arabie is de monarch van de Al Saud familie hoofd van een ingewikkeld netwerk van stammenverhoudingen die gebaseerd zijn op eeuwen oude loyaliteiten en verplichtingen Dat is ontoegankelijk voor sociocratie. Staten als Irak,Syrie,Lybie,Somalie zijn uiteengevallen en zijn overgeleverd aan conflicten tussen stammen en sectarische eenheden. Staten die niet meer functioneren scheppen desintegratie. In Iran moet de Islam de wereld inrichten en domineren. Vrede is er alleen voor hen die het ware pad volgen. Sociocratie is uitgesloten. In Azie is Westfalen aangeslagen. Staten kiezen voor de bevestiging van elkaars souvereiniteit en mengen zich niet elkaars binnenlandse aangelegenheden. China koos zelfs voor Westfalen. In een land als Indonesie kent men de musjawarah.Dat schept vruchtbare grond voor sociocratie.

Het vinden van een evenwicht tussen twee aspecten van de orde-macht en legitimiteit-is de essentie van staatsmanschap In de huidige wereld sluiten de politieke en economische organisatie van de wereld niet langer op elkaar aan. Het internationale economische systeem omspant nu de hele wereld terwijl de politieke structuur nog altijd gebaseerd is op de natiestaat Economische globalisering trekt zich niets van landsgrenzen aan. Internationaal beleid legt de nadruk op grenzen.

De wereld zit gecompliceerd in elkaar. We geloven teveel in geweld en te weinig in overleg met elkaar. Dat overleg is moeizaam maar kan gebaat zijn bij sociocratie.