Eind februari 2019 zat iedereen in ons dorp buiten in de koesterende zon, alsof het juni was. De ijsbaan werd nog maar zelden gebruikt. Nog steeds kraakten ’s nachts, als het stormde, onze zolderbalken, maar het veilige en knusse gevoel dat die woeste geluiden vroeger bij me opriepen was vervangen door een vage onbestemdheid. Is er nog een weg terug? vroeg mijn vriend zich af. Of was alles aan het oplossen, verblekend als een vergeten foto.

Overal had daar angst de plaats ingenomen van vertrouwen: angst voor de ander, angst voor de toekomst en een fundamentele angst voor identiteitsverlies in een almaar complexere wereld.

Volgens Henry Kissinger in zijn boek Wereldorde(2014), zweefde Europa in het luchtledige tussen een verleden dat het wilde overwinnen en een toekomst waarvoor het nog altijd niet de lijnen had uitgezet, laat staan dat het de eigen rol daarin had bepaald. Stonden wij aan de vooravond van een tijdperk waarin de toekomst werd bepaald door krachten die buiten elke orde stonden? Het antwoord kon wel eens ja zijn.