God niet langer vanzelfsprekend
Tekstbijdrage Nederlands Toneel o.l.v. Laura Dolron op 24 en 31 mei in Spuitheater (Den Haag)en Frescati(Amsterdam)
We beginnen met een moeilijk woord: saecularisatie. De verwereldlijking die GOD onvanzelfsprekend maakt. God is niet langer ter verklaring van allerlei zaken.Napoleon vroeg aan zijn astronoom Laplace wat de rol van God is in het universum.Geen,antwoordde hij,God heb ik niet nodig ter verklaring. Calvijn droeg bij tot de onttovering van de wereld:niet langer geesten,spoken,heksen etc maar alleen de ene God van Mozes die uniek en enig in zijn soort is. De mensen zijn mandatarissen op aarde om daar hard aan te pakken. In de afgelopen eeuw bepleitte Bonhoeffer(op 39 jarige leeftijd door Nazi Duitsers vermoord op 9 april 1945) een a-religieuze wereld waarin God niet langer gebruikt wordt om lacunes in onze kennis aan te vullen. God wordt niet langer metaphysisch verstaan. Niet langer grijpt God van achter de wolken in binnen onze werkelijkheid. We moeten God niet langer een door ons aangepaste rol toekennen. De wereld moet vanuit zichzelf begrepen worden. Let wel goed op:je moet nooit het object van je kennen verabsoluteren.Zo in de trant van we weten alleen wat we kunnen meten.Dat is betrekkelijk.Niet alles kan geweten worden,niet alles valt te meten.Onze werkelijkheid is een eenheid in die zin dat alle dingen uit de zelfde bouwstenen bestaan. Onze mentale toestanden en de toestanden van onze hersenen zijn in principe gelijk. Mentale toestanden beginnen physiek en blijven physiek. Onze sprankelende geest is rijk aan verbeeldingskracht,toekenning van betekenissen en het vermogen om te interpreteren.God maakt deel uit van onze werkelijkheid.God is daarvan de dragende grond. Wij mensen willen graag doelen toekennen.God komt ons als doel goed uit.Maar dat is jammer. In de evolutie is geen doel te bespeuren. .Dingen gebeuren zoals ze gebeuren.Wij mensen zijn er echter bij toeval. De vernietiging van de dinosaurussen maakte de komst van de mens mogelijk. Geloof is toevallig.God valt ons toe.Ik heb God ontdekt of God heeft mij gevonden. Ik zal het nooit weten. Gevoelens zijn een centraal aspect van ons1.mens zijn..Gevoelens spelen zich af in het theater van onze geest.Gevoelens leggen de basis voor religie.Gevoelens baren ongekende verrassingen.Binnen onze werkelijkheid toont zich nergens een spiritueel domein los van de natuurlijke werkelijkheid.De homo sapiens is en knooppunt van twee informatiestromen n.l.de genetische informatie en de culturele informatie. Zij stromen samen in het centrale zenuwstelsel.Cultuur doet ons kennis maken met religies.U heeft de vrijheid om de religieuze reflekties uit te sluiten of aan te grijpen. De zelfopenbaring van God voltrekt zich in onze ervaring. Onze hersenen construeren de kaders die de gegevens interpreteren die de hersenen ontvangen. De kaders en interpretaties die we construeren kennen betekenis aan de gegevens van onze ervaring. Betekenis is van uitzonderlijk karakter. God is betekenis die ons uitnodigt als principe van contrast. Er is de werkelijkheid die we ervaren en de gewenste werkelijkheid. God is de ander die ons uitnodigt tot de wenselijke werkelijkheid.De zelfopenbaring van God is een innerlijke verwijzing naar wat ervaring en interpretatieve geloofstaal in het leven heeft geroepen. Die openbaring zit in onze ervaring. Onze ervaring is relatief,aan tijd ,cultuur en persoon verbonden. God openbaart zich aan Mozes, Jezus en Mohammed. Gods openbaring gaat door een mens heen. Het resultaat is cultuur, tijd en persoon gebonden. Dat impliceert betrekkelijkheid, vergissingen en eigentijdsheid in de heilige boeken. Ontmoeting van culturen impliceert dialoog.Spiritualiteit is heilzaam voor de mens.Je knapt ervan op. Wij dragen God in ons mee. De mens is materie die kan vliegen, zwemmen, praten, denken, bidden, zingen en mediteren. Zoals de stilte een sonate mogelijk maakt en het witte papier een tekening draagt,zo draagt God onze werkelijkheid .Jezus is een culturele mutatie in onze evolutie. Hij trapt vanuit de wereld gevangen in het recht van de sterkste en slimste de deur open naar solidariteit met de minsten en compassie voor de zwakken. Vaclav Havel vertelde van een unieke ervaring.Hij zat gevangen. Zat op een stoel,zag de bewakers en het prikkeldraad. De zon brak door de bomen. Hij kreeg een overmeesterend gevoel van harmonie, dat hem boven alles uittilde.
Paulus bezocht Athene,het culturele centrum van de toenmalige wereld. Hij werd uitgenodigd op de Areapagus te spreken. Hij vertelde dat hij in Athene een verwijzing naar de onbekende God had gevonden.Over die God vertelde hij. Hij besloot met de woorden: in die God leven, bewegen wij en zijn wij.